Correspondentie S. Vestdijk (1961-1965)

 

7 brieven.
Bron: Archief Cornets de Groot, Letterkundig Museum.
Copyright brieven Vestdijk © 2013 Erven S. Vestdijk.

Foto van Vestdijk met kat tegen wang

 

1. R.A. Cornets de Groot aan S. Vestdijk

[Brief in handschrift, 1 blz.]

Den Haag, 2 nov 1961

Zeer geachte Heer Vestdijk,

Gaarne mijn schroom overwinnend, waag ik het, U een studie1 van mijn hand over de struktuur van uw romans te doen toekomen.
Mijn oorspronkelijke plan was, het ergens gepubliceerd te krijgen, maar ik wil het, achteraf, niet doen zonder Uw medeweten, misschien heeft U het liever niet, misschien vindt U dit geschrift daverende onzin.
Om het een bestemming te geven met Uw permissie, moet ik U wel verzoeken deze paar bladzijden te willen doornemen om er mij Uw oordeel – hoe dat ook uit moge vallen – over mede te delen.
Gaarne ontving ik ook de tekst weer van U terug, want ik heb er geen (compleet) afschrift van. U moogt er uiteraard naar hartelust vraagtekens en opmerkingen bij en in plaatsen, hoe meer hoe liever, zou ik zeggen, de tekst hoeft niet “schoon” te blijven.
Ter terugzending ervan sluit ik de nodige postzegels in, en blijf, Uw advies met bijzondere belangstelling tegemoet ziend,

Gaarne uw:

[Handtekening]


2. S. Vestdijk aan R.A. Cornets de Groot

[Brief in handschrift, 1 blz.]

Doorn 5-11-’61

Zeer geachte Heer Cornets de Groot,

Uw essay2 las ik met grote belangstelling en instemming. Dit laatste betekent natuurlijk niet, dat ik het met iedere détailopmerking eens ben, of tegenover uw systeem – na lang nadenken! – geen ander zou kunnen stellen. Daar gaat het niet om. Grosso modo lijkt mij uw betoog zeer goed te verdedigen. In mijn vroegere boeken zit ook veel astrologie, maar ik geloof niet, dat zelfs getrainde astrologen dat er uit zouden halen. Om de eenvoudige reden, dat deze bijzonderheden vrijwel nergens essentiële betekenis hebben. Ik zou dit natuurlijk allemaal opnieuw moeten nakijken, maar helaas is mijn belangstelling voor de astrologie niet groot meer, en mijn geloof erin sinds 30 jaar, ruim geschat, verdwenen. Tenzij op het niveau van het “bijgeloof”, waar iedereen wel iets “gelooft”. Dit natuurlijk geheel los van de functie, die astrologie etc., bij een artistieke opbouw, i.e. een roman, kunnen verkrijgen.
Wat hiervan zij, mijn “permissie” is volledig, al zou ik er in uw plaats wel bij zetten, dat het geen “geautoriseerd” geschrift is.* Dat lijkt mij trouwens eerder een aanbeveling dan een handicap.

Met vr. gr., uw

[Handtekening]

Torenlaan 4, Doorn

[In de kantlijn]: * Daarom heb ik er ook geen aantekeningen bij gezet.


3. Ministerie OK&W aan R.A. Cornets de Groot

[Brief in typoscript, 1 blz.]

MINISTERIE VAN ONDERWIJS, KUNSTEN EN WETENSCHAPPEN

VERTROUWELIJK

AAN:
de heer R.A.Cornets de Groot,
Denneweg 11a,
‘s-GRAVENHAGE

Kenmerk: Kunsten, T.L. nr. 63803

‘S-GRAVENHAGE
19 januari 1965

Onderwerp: letterkundige opdracht 1964

Het doet mij genoegen u, na kennisneming van het advies van de Rijkscommissie van advies inzake opdrachten letterkundigen 1964, te kunnen berichten, dat ik besloten heb u uit te nodigen tot het vervullen van een opdracht op het gebied van de letterkunde. Deze opdracht zal bestaan uit het schrijven van een essay over het astrologisch aspect in het werk van Simon Vestdijk. De omvang van het werk zou minimaal 8 vel normale druk (= 128 pagina’s) moeten beslaan. Voor het vervullen van deze opdracht kan ik u een honorarium van f 1.500.– (een duizend vijf honderd gulden) in uitzicht stellen. Dit honorarium zal u worden uitgekeerd, nadat mij door overlegging van het handschrift is gebleken, dat u aan de opdracht heeft voldaan. Om comptabele redenen is het wenselijk, dat de opdracht voor 1 december 1965 is voltooid. Verlenging van deze termijn is niet uitgesloten. Het handschrift blijft uw eigendom. Wanneer het werk in druk verschijnt, zie ik er gaarne twee presentexemplaren van tegemoet ten behoeve van dit departement (afdeling Kunsten, onderafdeling Toneel en Letteren). Het departement van O.K. en W. kan geen verplichting ten aanzien van de uitgave op zich nemen.
Gaarne zal ik van u vernemen, of u bereid is de bovenomschreven opdracht onder genoemde voorwaarden te aanvaarden. Ik zal het op prijs stellen, indien u aan deze zaak voorlopig geen ruchtbaarheid wil geven. Wanneer u de opdracht aanvaardt, zal ik te zijner tijd een persbericht terzake vanwege het departement van O.K. en W. doen uitgeven.
Met belangstelling zie ik uw antwoord tegemoet.

De staatssecretaris van onderwijs, kunsten en wetenschappen,

[Handtekening]

drs. L.J.M. van de Laar3

Krantenbericht met overzicht literaire opdrachten, waaronder die aan Cornets de Groot


4. R.A. Cornets de Groot aan H.S.E. Burgers

[Brief in handschrift, 1 blz.]4

Den Haag, 5 febr ’65

Zeer geachte mevrouw Burgers,

Met veel belangstelling las ik uw boek over Leonardo da Vinci’s psychologie. Van uw neef A. Roland Holst, aan wie ik uw adres dank, vernam ik dat u, jaren geleden, eveneens een artikel over deze stof geschreven heeft in een astrologisch tijdschrift. Ook vertelde de heer Roland Holst, dat u het bent, die Vestdijk in de geheimen der astrologie hebt ingewijd. Nu ik in ’62 in De Gids van oktober een artikel geschreven heb over de astrologische grondslag van Vestdijks romankunst, zult u kunnen begrijpen, dat ik geïnteresseerd ben in uw tijdschriftbijdrage van destijds – en dit temeer, omdat Vestdijk in zijn De kellner en de levenden Christus en de 12 apostelen in moderne kledij ten tonele voert en daarbij niet verzuimt uw Leonardo ter sprake te brengen. Kunt u mij, als het u niet teveel is, mededelen in wèlk tijdschrift uw artikel heeft gestaan en in welke aflevering daarvan en in welk jaar?
Uw antwoord, waarvoor ik een postzegel insluit, met belangstelling tegemoet ziend,
Blijf ik,
Met alle hoogachting en vriendelijke groet,
Gaarne uw:

[Handtekening]

R.A. CORNETS DE GROOT,
DENNEWEG 11 A ,
DEN HAAG


5. H.S.E. Burgers aan R.A. Cornets de Groot

[Brief in handschrift, 2 blz.]5

9-II-’65 Gorinchem

Zeer geachte Heer Cornets de Groot,

In antwoord op uw schrijven van 5-II-’65 het volgende: Het doet me altijd plezier iemand, al is het per brief, te ontmoeten, die zich blijkbaar warm voor de astrologie interesseert, en ik wil u dan ook graag inlichten over dat artikeltje van mij destijds. Maar… ten eerste is dit allang geleden, ’t zal wel in de 20ger jaren geweest zijn. Mijn helaas reeds lang gestorven broer Piet en ik waren enthusiaste astrologen en we hebben heel wat afgepraat. We ontdekten in alles wat het getal twaalf toonde de twaalf sterretekens en natuurlijk in de twaalf apostelen. Ik heb in dien tijd in een duitsch tijdschrift een kort artikel hierover geschreven, en mijn broer ongev. terzelfden tijd in “Urania”. Ons interesseerde vanzelf het “Avondmaal” van Leonardo, wat al héél duidelijk en onderstreept de twaalf karakters demonstreert. Ik heb daar verder járen lang over zitten broeien hoe ik deze zaak, dus een intuïtieve aanschouwing, logisch wetenschappelijk kon demonstreren. Dat boekje van me schreef ik ook al lang geleden, ’t is verleden jaar pas uitgekomen. – Nu vraagt u mij om dat artikeltje,

[p. 2]

Wel, w.s. heb ik nog wel een afdrukje, maar nu moet ik u iets uitleggen: ik ben 80 j., behept met erge rheumatiek, etc., etc., woon hier in dit gesticht, wat zoveel is als Hôtel de Aap. Eenige vrouwelijke wezens hebben zich onlangs (grote schoonmaak!) zelfs op de inhoud van mijn kast geworpen, alles er uit gehaald en toen er weer ingepropt, en ik lig weerloos te bed. Ik kan nu niets meer vinden en zal dienen te wachten (en u ook), totdat mijn dochter in Wassenaar eens komt. Momenteel heeft ze ’t erg druk (beeldhouwen) en haar man ]. Bruyn (schilder) ook, heeft juist een tentoonstelling (in Den Haag, Zeestraat). U zult dus begrijpen en mij excuseren.
Het spijt me ook erg, dat ik uw artikel in de Gids niet gelezen heb, welke opmerking stilletjes inhoudt of u ’t mij niet eens kunt toesturen.
Heusch niet alleen in “De Kellner en de levenden” heeft Vestdijk zijn psychologie geheel uit de astrologie geput! Maar dat zult u wel weten. Maar ik geloof, dat hij zich geneert zoo openbaar als astroloog bekend te zijn. Wat ook het geval is met menig psychiater. Professor Jung durfde dat wèl aan du haut de sa grandeur! – Het spijt me, dat ik u, voorlopig althans, met een kluitje in het riet stuur, maar ik doe mijn best. – Met dank voor uw belangstelling, en vriendelijke groeten:

Helena S.E. Burgers


6. S. Vestdijk aan R.A. Cornets de Groot

[Brief in handschrift, 2 blz.]

Doorn 29-3-’65

Zeer geachte Heer Cornets de Groot,

Door tijdgebrek stel ik voor alles schriftelijk te behandelen. Ik was reeds van plan u in verband met de opdracht uit eigen beweging te schrijven, en ik ben bereid u alle inlichtingen in het kort te geven die mij ten dienste staan.
Over het geocentrisch wereldbeeld kan ik kort zijn. Ik heb mij daar nooit voor geïnteresseerd, het verband met de astrologie is uitsluitend van historische aard, en de astrologisch-psychologische inzichten zijn zeer goed verenigbaar met het heliocentrische wereldbeeld, of met welk wereldbeeld ook. In elk geval zult u er in mijn werk niet het flauwste spoor van aantreffen.
Wat u in sommige van mijn boeken – afgezien dan natuurlijk van mijn boek over astrologie – wél zult aantreffen is een zodiakale psychologie, die ik half als “Spielerei” half als aanloop om een zoo groot mogelijke verscheidenheid van karakters te verkrijgen wel eens als voorlopig schema heb gebruikt in romans met veel personen. Vaak liet ik na een poos dit uitgangspunt weer los, en liet de karakters aan hun eigen ontwikkeling over, maar in Het Vijfde Zegel en (uiteraard) De Kelner en de Levenden is het twaalftal toch wel te herkennen. Dat de beide twaalftallen niets met elkaar gemeen (hoeven te) hebben, in concreto, ligt in het wezen der zodiakale psychologie opgesloten, waaraan de symboliek een zeer grote vrijheid laat. Ik neem aan, dat u van dit onderwerp enigszins op de hoogte bent. Zoo niet, dan zou u in de leemte

p. 2]

kunnen trachten te voorzien door bestudering van mijn “Astrologie en wetenschap”, en van “Leonardo da Vinci’s Psychologie der Twaalf Typen” van H.S.E. Burgers (L.J. Veen, ’63).
Daarnaast heb ik ook wel eens een planetaire psychologie toegepast. De enige voorbeelden hiervan zijn De vijf roeiers, waar echter Zon en Maan ontbreken (dus alleen Mercurius, Venus, Mars, Jupiter en Saturnus; Uranos en Neptunus óok niet), en Mnemosyne in de Bergen, waar de namen van de planeten met die van de 9 Muzen in de titels voorkomen.
Wanneer u nog iets weten wilt, kunt u op mij rekenen, maar meer dan summiere inlichtingen kunnen dit niet zijn.

Met vr. gr., hoogachtend,

[Handtekening]

Torenlaan 4
Doorn


7. S. Vestdijk aan R.A. Cornets de Groot

[Brief in handschrift, 1 blz.]

Doorn 7-4-’65

Zeer geachte Heer Cornets de Groot,

Het bedoelde artikel zal wel in het astrologisch tijdschrift Urania hebben gestaan,* waarin mevrouw Burgers wel artikelen publiceerde; maar voor wie haar boek kent staat er waarschijnlijk geen nieuws in. Of ik het ooit gelezen heb, betwijfel ik; maar Mevrouw B. heeft mij in die tijd veel over het schilderij verteld, en een reproductie bezit ik al jaren. Een invloed op De Kelner aan te nemen, juist van dat artikel, lijkt mij illusoir, en ook volmaakt onnodig.
Wat de mogelijke invloeden betreft moet u er drie onderscheiden: 1. van de astrologie (zodiakale psychologie, 12 typen) 2. de 12 apostelen als voor de hand liggend voorbeeld daarvan 3. het schilderij van Da Vinci als incidenteel voorbeeld van die psychologie. Incidenteel, want het schilderij neemt heelemaal niet zoo’n centrale plaats in de astrologie in als u misschien meent. Het is een boeiende illustratie, meer niet. Niettemin – en ook dat ligt voor de hand – is er in De Kelner wel een en ander van te vinden (bepaalde hand- en armstanden van de heeren en dames b.v.), maar dat blijft toch sterk op de achtergrond. Invloed van het schilderij – en a fortiori van dat artikel – moet dus vooral niet overdreven worden! De invloed van de astrologie als zoodanig is de hoofdzaak, en deze bepaalt zich tot de zodiakale psychologie (punt 1), en strekt zich niet uit tot opzet, idee en beschreven gebeurtenissen.

Met vr. gr.,

[Handtekening]

Torenlaan 4
Doorn

[In de kantlijn]: * In de jaren ’24, ’25 vermoed ik


  1. Cornets de Groots debuutessay De artistieke opbouw van Vestdijks romans, gepubliceerd in De Gids, 125e jrg., nr. 8 (okt 1962), p. 219-231. []
  2. Idem. []
  3. Zie het profiel van dhr. Van de Laar op parlement.com. []
  4. Deze brief werd eerder gepubliceerd in de Vestdijkkroniek, september 1992, nr. 76, p. 24. []
  5. Idem, in aangepaste spelling, p. 25. []

Plaats een reactie