Indonesische reisnotities (slot)

Sundastraat – op de veerboot van Sumatra naar Java. Vanochtend werd ik wakker op een Centerparksachtig terrein, met huisjes in koloniale stijl op gras en met rotan meubelen op de marmeren patio’s. Het ademde een koloniale, Buitenzorgse sfeer. ’t Eten was gisteravond ook voortreffelijk en van on-inlandse kwaliteit: veel groente, blakend van versheid, en met een zalige tempé manis erbij zoals ik beide alleen uit de Nederlandse toko ken. Het heet hier Ecolodge en dat betekent twee dingen: dat het zich richt op westerse toeristen, want Indonesiërs interesseren zich niet voor duurzaamheid en het milieu – en dat alles hier twee keer zo duur is. Het terrein ligt aan de rand van Way Kambas National Park in het zuidwesten van Sumatra, een gebied waar olifanten, apen, tijgers, pythons, cobra’s en krokodillen voorkomen. Vrolijk gezelschap! Toen ik gisteravond vanuit Palembang aankwam werd ik meegenomen naar een olifantenreservaat, negen kilometer verderop. Het schemerde al toen ik halverwege midden op de weg een enorme hoop stront zag liggen. De chauffeur tegen mij: ‘Gajah!’ (olifant) en ‘Liarrr…’ (wild). Ik vond het wel wat. Maar de olifanten die ik even later te zien kreeg waren niet wild; ze stonden aan de ketting, een beetje heen …

Lees meer

Ter inleiding

‘De dood is onmiddellijk poëtisch, want de dode is van een andere soort werkelijkheid dan de werkelijkheid der levenden. De dode is in zekere zin ‘werkelijker’ dan wij: een beeld, geen stroom. Een visie, geen voorwerp meer voor laster of roem, die voorbijgaan in Story of Privé. Hij is voorgoed zichzelf.’ —o0o— ‘Maar kom, laat ons vrolijk zijn: de biografie is er, we kunnen weer verder.’ Zo eindigt deze week een bespreking1 op het internet van een biografie van een van de belangrijkste schrijvers van de vorige eeuw, waar meer dan 10 jaar aan is gewerkt. In het huidige literair-economische klimaat klinkt zo’n uitspraak als een capitulatie en uiting van moedeloos cynisme. Tien jaar is er aan het boek gewerkt. Tien jaar! Maar de recensent, schrijvend voor een gesubsidieerde website die niet of in het geheel niet door marktmechanismen, eisen van aandeelhouders, adverteerders etq. in de weg wordt gezeten, signaleert het boek en vinkt het af: dat hebben we weer gehad. En dat op het internet – nota bene op een ‘platform’ dat zich tegen die wezenloze recensiepraktijken teweer wil stellen! Aan de andere kant: gaat het met levensbeschrijvingen zo niet altijd? Geen genre zo bewerkelijk en arbeidsintensief als de …

Lees meer