Over The Mastermind (Kelly Reichardt, 2025)
Hoe kan de titel van deze film worden verklaard? Een meesterbrein zoals Johhnny Clay dat was in Kubrick’s The Killing heeft James Blaine Mooney (Josh O’Connor) bepaald niet – al mislukte ook Clay’s masterplan.
De titel komt hem alleen maar toe omdat zijn handelingen geen uitdrukking vinden in de concrete werkelijkheid, maar in zijn voorstelling daarvan. Hij meent dat een plan gelijkstaat aan de uitvoering daarvan, als de eerste de beste conceptuele kunstenaar (Sol LeWitt: ‘Het idee of concept is het belangrijkste aspect van het werk. Alle planning en besluiten worden van tevoren gemaakt en de uitvoering is een plichtmatige handeling. Het idee is een machine die de kunst produceert’).
Maar omdat dit in de werkelijkheid waarin hij leeft niet het geval is, worden de rollen omgedraaid en doet die werkelijkheid met hem wat ze wil. Zo raakt hij keer op keer in situaties verzeild, dan weer bij die, dan weer bij die; ook het Amerika van Nixon en Vietnam is zo’n situatie waarin hij verzeild raakt, die hem overkomt en op de golven waarvan hij meedeint.
Maar uiteindelijk stroomt al het water in het putje en komt hij terecht waar hij thuishoort, ook al is het op dat moment buiten zijn schuld. Maar wat is schuld? Wat verantwoordelijkheid? Hij gaf maar een aanzetje, als een god, een mastermind: kan hij het helpen dat de mensen zijn plan niet goed uitvoeren?
***
Over Kelly Reichardts Certain Women (2016) schreef ik destijds dit lange stuk.