Weg met de cultuur

 

Bron: Informatief Bulletin (‘Gele vellen’), Lodewijk Makeblijde College, Rijswijk (Z-H), 14e jrg., nr. 3, [november] 1982.

En nu wordt het woord cultuur naar de schroothoop gereden. Cultuur, recreatie en maatschappelijk werk, weg ermee, laat Opland in De Volkskrant zien. Dat is allemaal ’troep uit de zestiger jaren’. Voortaan vinden we de dingen die ermee te maken hebben onder Welzijn en Volksgezondheid.
‘Er is nauwelijks een term te bedenken’, zei de Raad voor de Kunst in een brief aan Ruud (die vindt dat de beschaving begint in de kamer van Dries) ‘die de mensen die werkzaam zijn op het terrein van kunst en cultuur meer tegen de haren instrijkt, dan het veel misbruikte woord welzijn.’ Waar heb ik dat eerder gehoord? In een vergaderzaal. Op school. Tijdens een bijeenkomst om stakingsplannen te bespreken! ‘Deetman is pas tevreden, als alle onderrichtgevenden welzijnswerkers zijn geworden!’ riep iemand krachtig. Wat past alles in Nederland toch prachtig in elkaar!

Psst! Is beschaving hetzelfde als cultuur? O nee? Wat is dan het verschil? Is het soms hetzelfde als welzijn? Je moet het wel geloven, als je de krant opslaat en kennis neemt van de arbeid van de welzijnswerkers van het kindertheater:
‘Kindertheaterprodukties zonder geweld en crimineel gedrag lijken de laatste tijd uitzondering te worden. Een benauwende tendens, te meer omdat het vaak met een vanzelfsprekendheid gebeurt alsof het een natuurlijk verschijnsel is. In maar liefst twee produkties van Genesius komt het tot moord en doodslag en viert nihilisme hoogtij. In Total loss van NJT zijn messentrekken en een aanrandingspoging een paar van de vrolijke noten’ (Volkskrant, 3 nov. ’82). Is het deze beschaving die Ruud en Dries zo na aan het hart ligt?
Ach, lieve God, ik weet natuurlijk ook wel, dat je kinderen niet groot brengt, door ze systematisch te kleinéren. Maar moet je ze met ongebruikelijke problemen in contact brengen door die te benutten als bron van plezier, cynisme, hoon en ongemotiveerde gevoelens van wraak? Wordt de werkelijkheid daardoor niet een weinig aan het oog onttrokken? Produceert een insectendodende middelen-fabriek iets anders, sinds men zegt, dat er gewasbeschermende middelen worden gemaakt?

Eenmaal gewekte instinkten zijn gevaarlijk, wanneer het immuniserende tegengif niet veel meer dan een placebo is.
De mens is een dier. Beschaving is dierentemming: beschaving moet je erin rammen. Dat is tot nu toe altijd gebeurd: goede manieren onder invloed van het hof; gevoelens van schaamte door de kerk. Fatsoen door stad en staat. En – ik dreig het waarachtig te vergeten, zo gewoon is het – door de M.E.!
Zo ontstaat die prachtige wereld van brave gezichten, geld, tweede huizen, tweede hartinfarcten en derderangsemoties.
De wereld van Dries en Ruud en van de welzijnswerker. Wat een monsterverbond! Een wereld van ademnood voor de cultuur. Want cultuur ontstaat daar niet. Geestige, fijngevoelige en moedige naturen verdragen het niet, wanneer platvloerse, boerse lieden hun sabeldieren op u afsturen om u een paar manieren – de hunne – te leren.
De hamvraag: zal Welzijn en Volksgezondheid iets anders produceren dan CRM tot nu toe deed?
‘Rechts extremisme leeft sterk bij scholieren’ lees ik De Volkskrant (4 nov. 1982). Wat is daar zo geestig, fijngevoelig en moedig aan? Lubbers heeft natuurlijk gelijk. Het is uit met de cultuur. Weg ermee.

CN

Leiden

Illustratie bij artikel

Plaats een reactie