Jaartallenlijst

 

Bron: Poëzie is kinderspel. Bert Bakker / Daamen NV, Den Haag 1968, p. 51-56.

 

[p. 51]

Samengesteld uit een bandrecorderinterview met Lucebert op 11 oktober 1967, en door de dichter geautoriseerd.

15 september 1924 Amsterdam wordt Lubertus Jacobus Swaanswijk geboren te Amsterdam. Brengt daar zijn jeugd door. Driejarige ULO; kiest van de keuzevakken frans of duits het laatste. Blinkt uit in het vak tekenen, waarvoor hij tienen op zijn rapport krijgt. Zijn tekenleraar geeft hem privé-lessen.
1938 krijgt baantjes op enige kantoren, waar hij mislukt. Komt daarna bij zijn vader (die huis- en letterschilder is) in het bedrijf. Mr. Van Raalte, die werk van hem zag, helpt hem aan een studiebeurs voor de Kunstnijverheidsschool, die hij na een half jaar weer verlaat, omdat de ouders zich met die opleiding niet kunnen verenigen.
1943
Wittenberg, Griebo, Dessau
als Fremdarbeiter naar de Westfälische-Anhaltische Sprengstoff A.G. te Wittenberg. Brengt veel tijd door in de bibliotheek in het nabijgelegen Dessau, waar hij zich in de poëzie van Hölderlin verdiept.
1944 door Gestapo gearresteerd op verdenking van sabotage. Staat op de nominasie te

[p. 52]

worden afgevoerd naar een Arbeits-erziehungslager. Krijgt een Arbeits-unfähigkeits-verklaring en keert daarop terug naar Amsterdam. Na herkeuring duikt hij onder bij zijn broer tot aan het eind van de oorlog.
van 1945-1953 Amsterdam allerlei baantjes. Leurt onder andere met kartoons bij verschillende kranten en ontmoet Gerrit Kouwenaar. Brengt wandschilderingen aan in het klooster te Heemskerk, die later weggeschilderd zijn (ofschoon, zo zegt hij, de nonnen er zeer mee waren ingenomen). Verblijft geruime tijd in Parijs, Zuid-Frankrijk en Italië (Rome).
1948-1949 maakt met Gerrit Kouwenaar en Jan G. Elburg als dichter deel uit van de Eksperimentele groep in Holland. Publiseert naar aanleiding van de polisiële akties in Indonesië zijn Minnebrief aan onze gemartelde bruid lndonesia (Reflex 2). Sluit voortijdig een in het kader van de internasionale tentoonstelling van eksperimentele kunst gehouden lezingenavond, die door een deel van het publiek in het honderd werd gestuurd.

[p. 53]

1950 maakt, evenals Bert Schierbeek, van het tweede nummer van Braak af, met stichters Rudy Kousbroek en Remco Campert, deel uit van de redaksie van dat blad.
juni: zijn eerste publikasie in het ‘offisiële’ tijdschrift Podium (chambre-antichambre, geschreven in samenwerking met Bert Schierbeek).
1951 Podiummanifestatie in het Stedelijk Museum te Amsterdam, waar Lucebert de eerste proto-happening brengt. Afwijzing van de in Apocrief gebundelde poëzie door de jury van de Reina Prinsen Geerligsprijs. Dezelfde bundel aan de Bezige Bij aangeboden, waar het blijft liggen. Kontakt met Stols, die zijn in Podium gepubliseerde werk gelezen had. De eerste uitgaven van zijn poëzie worden door Stols verzorgd: Triangel in de jungle gevolgd door de dieren der democratie (1951)
Apocrief (1952)
De amsterdamse school (1952)
Van de afgrond en de luchtmens (1953) en herdrukken van enkele der bundels tot 1955.
1953 huisvestingsmoeilijkheden te Amsterdam;

[p. 54]

weigert hem geboden werkkring bij houtfabriek onder beklag potloden te moeten slijpen en open deuren te moeten intrappen. Ten gevolge hiervan wordt de hem verleende steun ingetrokken, maar:
De bundel Apocrief (jury: Jan Engelman, Han G. Hoekstra en Gerrit Kouwenaar) wordt bekroond met de amsterdamse poëzieprijs. Komt als keizer der vijftigers de prijs in ontvangst nemen, maar wordt met zijn plechtig gevolg door de polisie plichtmatig weggeslagen. Deze tweede proto-happening werd geboren uit onlust tegen een zekere mate van ambtenarij in de kunstwereld.
Beweegt de autoriteiten ertoe hem opnieuw steun te verlenen.
Bergen verhuist naar Bergen waar hij door toedoen van kollegaas uit het Kunstenaars Centrum Bergen de kontra-prestatiesteun ontvangt (tot 1960).
1955 publiseert in Maatstaf eerste en enige dramatiese werk, het radiostemmenspel De perfekte misdaad. Leert via Gerda Goedhart Bertolt Brecht kennen.
Oost-Duitsland Op uitnodiging van Brecht die hij nogmaals op het Penkongres van dat jaar ontmoet, vertrekt hij met vrouw en

[p. 55]

kinderen naar Oost-Berlijn. Het hem toegekende stipendium van de oostduitse Akademie der Künste (aan welke toekenning geen enkele voorwaarde was verbonden) is toereikend voor twee jaar. Maakt samen met Hans Redeker en de dichteres Sonja Prins
Reis naar Bulgarije reis door Bulgarije.
1956 Bergen kan in Berlijn niet goed aarden en keert naar Bergen terug.
1958 eerste tentoonstelling van schilderwerken in Galerie Espace.
1961 tentoonstelling in Van Abbe museum (Eindhoven). Sluit kontrakt met engelse kunsthandel Marlborough. Heeft sindsdien geregeld tentoonstellingen in binnen- en buitenland en neemt deel aan internasionale groepstentoonstellingen zoals Biennale de la jeunesse in Parijs (1959), Documenta II (1959) en III (1964) in Kassel, 32e biennale in Venetië (1964).
1962 bij de uitgeverij Ellermann, München, verschijnt een bloemlezing van zijn gedichten in de duitse vertaling van Ludwig Kunz. Johan van de Keuken maakt tv-film Lucebert-dichter-schilder.

[p. 56]

1964
reis naar Zuid-Frankrijk
als literaire reuzenpocket no 84 verschijnen bij de Bezige Bij de verzamelde gedichten met een nieuwe bundel getiteld: Schoon uitzicht en andere kurioziteiten.
Verblijft vijf maanden in zuid-frans dorp Lagrasse (Corbierès).
1965 en 1966
reis naar Spanje
langdurig verblijf in Spanje in het gehucht San Roque nabij Altea (Alicante). In opdracht van de regering vervaardigt Johan van der Keuken een kleurenfilm, getiteld: ‘Een film voor Lucebert’.
1967 opnieuw verblijf in San Roque.
terwijl de dichter zwijgt, groeit het schildersoeuvre tot grote omvang.

 

Handschrift van de ‘Jaartallenlijst’ voor de bloemlezing ‘Poëzie is kinderspel’.

 

Plaats een reactie