Correspondentie Jan J. Bijlsma (1981-1984)

 

3 brieven.
Bron: Archief Jan J. Bijlsma.

Facsimile (fragment) van brief

 

1. Cornets de Groot aan Jan Bijlsma

[Brief in handschrift, 1 blz.]

Leiden, 29 aug 81

Lieve mensen,1

Heel hartelijk bedankt voor je bundel, Jan. De woorden “alle wille dikke mik” zijn me uit het hart gerukt! Leo en ik zijn onmiddellijk aan de studie gegaan, maar dit begrepen we meteen!
Dank ook voor de terugbezorging van Matti’s2 jasje. Ze weet ’t nog niet, want ze leeft zich dit week-end uit bij haar grootouders. Hebben jullie ’t nog naar je zin gehad in Fr.? Ik heb nog een wijnfles, voorzien van jullie en ons adres plus een bericht dat twee Nederlandse auteurs zich erop beroemen een boek onder de naam Striptease3 te hebben geschreven, aan de golven van de Dordogne toevertrouwd. Melig hoor!
Ik stuur je mijn Ladders in de leegte4 in dezelfde envelop terug. Als je ’t mooi vind (!) hoor ik dat wel.
Hartelijks, en tot schrijfs!

Rudy


2. Cornets de Groot aan Jan Bijlsma

[Brief in handschrift, 2 blz., gedateerd Leiden 10-02-82]

Dag allemaal,

’t Is – om een antwoord te vinden op Leo’s laatste vraag (zie boven)5 – of ze Jan nooit goed bekeken heeft!
Enfin.
Ik heb in feite weinig nieuws te melden. Schreef onlangs iets in Nieuw Vlaams Tijdschrift (34/6) over Mulisch’ “filosofische” boek,6

[p. 2]

met een opdracht aan Marcel van Dam, die ik ontmoette op een receptie, en die me toevertrouwde dat hij dat artikel (’t was toen nog in de maak) wel onderuit zou halen.
Dus zet ik er die opdracht boven. Belt Mulisch op (naar Leo) om te vragen of ik die Van Dam soms ken.7 Giller! En natuurlijk moest hij dan wel een aflevering van NVT hebben!
Misschien ga ik als writer-in-residence naar de V.S. (Michigan), waar ik dan een Nederlands programma (literatuur) zou moeten helpen vormgeven. Duur 9 mnd. Met studieverlof van school. ’t Klinkt allemaal te mooi om waar te kunnen worden…8
Is met jullie alles OK?
Gek, dat we elkaar eigenlijk nooit zien. Is daar nou niets aan te doen in de crocusvakantie? We hebben best wat ruimte hier, al eist ’t natuurlijk wel een beetje aanpassing. Maar hadden we in die trein9 tenslotte ook – en hier is ’t dan toch best geriefelijk – vergeleken daarmee.10 Hé, toi toi, tot gauw en al ’t beste.

Rudy


3. Cornets de Groot aan Jan Bijlsma

[Brief in handschrift, 1 blz.]

Leiden, 25 sept. ’84

Beste Jan,

Hartelijke dank voor je bundel11 en je brief. Leuk!
’t Fries is voor buitenlanders toch een moeilijke taal. Maar door overleg en inleving, waardoor je sommige woorden in hun betekenis doorgrondt, kun je met die zojuist verworven kennis toch ook vrij ver uit de voeten in je poëzie van cynische welwillendheid. Je laatste gedicht – een schitterende ready-made! – staat terecht op de laatste blz. Mooi – maar dat is allicht van mij te begrijpen – vind ik ook dat made in Japan. Wat ’n leed van jaren glijdt er in een oogwenk voorbij. Grappen ‘mei pine yn it hart en triennen / achter de eagen’! Prima werk, waarvan niets weg mag voor zover ik ’t beoordelen kan als achterlijke Nederlander (hm! Indo dus).
Over Lucebert gesproken: er is bij Uniepers een boekje over hem verschenen (door Willemijn Stokvis), met een bijbehorend bandje. Ik hoorde, dat ook mijn stem daarop staat, als commentator bij de poëzie.12 Ik ga er vandaag nog achteraan, om ’t te pakken te krijgen. ’t Boekje (dat ik wèl heb) is heel informatief – iets voor in de klas, dacht ik.13
In Heere’s porno (’t is geen echte porno) heeft tot nu toe in alle drukken altijd een ‘voorwoord’ van mij gestaan, een boekbespreking, ooit eens in Podium verschenen.14 Hij heeft er nooit toestemming voor gevraagd en ik heb er ook nooit een cent voor gekregen, maar ik kreeg wel altijd een ex. van dat boek toegestuurd en dat is al weer heel wat.
Mijn tweede boek15 vliegt niet zo over de toppen van de beleving heen als Liefde, wat heet!16 Het is détaillistischer, speelt in mijn jeugd in Batavia en ademt een sterk erotische geur, al is er van seks natuurlijk geen of nauwelijks sprake. Leuk dat je mijn werk bij de mensen aanprijst. Nog leuker is dat je kennelijk een goede boekhandel hebt, daar. Hier is mijn boek ‘uitverkocht’. Men koopt de boeken, maar aanvullen gebeurt niet, zeker te riskant.

Tekening 'papa leest'

Machteld zit nu in de eerste klas. Leest en schrijft de woordjes die ze geleerd heeft met verve. Tekent als de beste, o.a. bijgaand portret, waar ik op de bank model voor zat, met opgetrokken knieën en een bijeengegraaide pluk haar tussen mijn vingers. Een nieuwe Paul Klee. Sorry voor de opschepperij.
’t Lijkt me geen pretje om in deze tijd MO Nederlands te doen:17 men vermoordt de hartstocht voor de literatuur in tekst-analyses die even eenvormig als onbeduidend zijn.
Wens je oudste maar sterkte en veel humor toe. ’t Zal op de universiteit niet minder vervelend zijn, vrees ik. Die Wouter Blok18 zit immers in Groningen? God, wat een droogkloot – dan lees ik liever mijn eigen essays. Dat Joke ’t goed zou doen in het onderwijs was jaren terug, in de trein, al te zien – schitterend. Fijn dat de sores voor Gerrie nu spoedig achter de rug zijn en dat ’t gezonde leven ons weer een beetje toelacht. Drink niet te veel en blijf dichten. Ik geniet altijd van je zachtmoedige verstoordheid op de medemens!
Hartelijke groetjes aan allen,
je Rudy + vrouwtje.


  1. Jan Bijlsma (1931), Fries dichter, detective-auteur, onderwijzer en leraar Nederlands. Zie het aan hem gewijde lemma in de Friestalige Wikipedia. Het gezin Bijlsma ontmoette het gezin Cornets de Groot in 1981 tijdens een treinreis naar Zuid-Frankrijk. []
  2. Roepnaam van Cornets de Groots dochter Machteld (geb. 1977). []
  3. Zowel de titel van de in 1967 verschenen debuutbundel van Jan Bijlsma als van de in 1980 verschenen essaybundel van Cornets de Groot. []
  4. De in 1981 verschenen essaybundel van Cornets de Groot. []
  5. ‘Zou er ergens een man bestaan met het intellect van Cornets en het lijf van Magnum?’ Cornets de Groots brief sluit aan op een schrijven van zijn vrouw Leonarda. Magnum was een personage uit een gelijknamige Amerikaanse tv-serie. []
  6. Dagboekbladen, over De compositie van de wereld van Harry Mulisch. []
  7. Van Dam maakte deel uit van Mulisch’ zg. ‘Herenclub’. Zie ook brief 17 aan Hans Dütting over dit telefoontje. []
  8. Dit plan is niet doorgegaan. []
  9. Zie noot 1. []
  10. Van een tweede ontmoeting is het nooit gekomen. []
  11. Jan Bijlsma, Machtich as de miggen, Leeuwarden, Friese Pers Boekerij, 1984. []
  12. Het gaat om opnamen die eerder werden uitgezonden in het radioprogramma Het zout in de pap van de VARA op 11 mei 1984. Zie deze pagina voor de uitzending. []
  13. Hiermee kennelijk voorbijgaand aan zijn eigen Lucebertbloemlezing plus inleiding Poëzie is kinderspel uit 1968. []
  14. Een subtiel getitelde Handleiding achterin het boek. []
  15. Tropische jaren. []
  16. Cornets de Groots eerste roman Liefde, wat heet! []
  17. Zoals Cornets de Groot in 1967 deed. []
  18. Prominent Cornets de Groot-antagonist prof. dr. W. Blok, hoogleraar Nederlandse letterkunde in Groningen. Zie zijn bespreking van Labirinteek in De Nieuwe Taalgids en Cornets de Groots reactie erop in Intieme optiek. []

Plaats een reactie