Over: Henk Romeijn Meijer, Naakt twaalfuurtje, De Arbeiderspers, Amsterdam, 1967.
[p. 120]
Naakt twaalfuurtje van Henk Romijn Meijer is de bundeling van achttien essays over een paar Nederlandse en Engelstalige schrijvers. De flaptekst zegt: “Het is een geliefd thema van Romijn Meijer, zijns inziens onderschatte, of ondergewaardeerde schrijvers naar voren halen… Gestandaardiseerde reputaties valt de schrijver daarentegen graag aan…” Een recalcitrante man, denk je dan. Iemand die wit ziet wat de menigte voor zwart houdt, en die van de omkering misschien wel een systeem maakt. Die trekken van de mode-ontwerper verraadt onder voorwendsel de mode te laken. Lees dus het stuk over de in de mode gekomen Jan Wolkers, dat 1) bezwaren van HRM tegen JW bevat en 2) bezwaren van Dick Hillenius tegen de bezwaren van HRM tegen JW en 3) bezwaren van HRM tegen de bezwaren van DH die bezwaren heeft tegen de bezwaren van HRM tegen JW. Wolkers’ reputatie is gestandaardiseerd. Hillenius zegt: het van deze tijd zijn is “geen reden om hun werk (o.a. dat van Wolkers) te verwerpen,” maar voegt er retorisch aan toe: “Wie zou een tiener willen zijn?” – zich daarmee tegensprekend en zich tegelijk gemakkelijk van HRM’s onuitgesproken idee: “Men wil, met alle geweld, een tiener zijn” afmakend.
Henk Romijn Meijer is niet recalcitrant, maar ondergewaardeerde schrijvers (William Carlos Williams, Edmund Wilson, Howard Nemerov) naar voren halen en reputaties ondergraven is het gevolg van zijn weerzin tegen de pose, de aanstellerij, de image-building. Hij laakt in Burroughs (in het titelessay) die verbeten pogingen “om met woede en bewogenheid te schrijven over iets waarover hij zich woedend zou willen maken.” Bij Van het Reve (“Leve het kapitalisme”) valt hij de stelling aan dat men zich bij het tegemoettreden van het publiek zou moeten conformeren aan het beeld “dat ze van jou hebben”.
“Critical method. To try not to have one”, citeert hij (een platitude) van Nemerov tegen Kees Fens, die inmiddels toch belangrijk werk deed en doet. Waarom die wrevel tegen close readers? HRM’s methode is een démasqué van de schrijver – een luxe die close readers zich methodisch moeten ontzeggen. “Toen trok mijn vader zijn ingewanden aan het haakje naar buiten,” schrijft Jan Wolkers, en sluit zijn ogen. HRM niet. Die kent dat! (Arbeiderspers, f 8,50).