Correspondentie Wim Hazeu (1965-1991)

(Kentering, Literama, De Prom)
65 brieven, 13 briefkaarten.
Bron: Archief Hazeu, Archief Cornets de Groot.
Wim Hazeu in 1975.
Wim Hazeu in 1975.

1. Cornets de Groot aan Peter Berger

[Brief in handschrift, 1 blz.]

Den Haag, 17 aug ’65

Beste Peter,1

Hier is het stuk over Pijpers astrologische opera door Vestdijk,2 dat ik Kentering3 in ’t vooruitzicht heb gesteld. Zoals je begrijpen zult, is dit een stuk uit mijn boek over Vestdijks astrologie. Een ‘conclusie’ van mij zul je dus niet vinden in dit opstel – die komt later.4 Het is nogal lang geworden, dit stukje, ± 12000 woorden, ruw geschat, maar het kan desnoods in stukjes en beetjes worden gehakt, en desnoods met een kleinere letter – zie ‘Bikini’, Randstad.5 Ik hoop dat je voor plaatsing ijveren wilt. Zien we elkaar nog eens? Kun jij me helpen aan jouw microscopische mythologie?6 Tot gauw, hoop ik –
Hartelijke groeten & sterkte voor je vrouw,
van Ru en Willy7


2. Cornets de Groot aan de redactie van Kentering

[Brief in handschrift, 1 blz.]

Den Haag, 27 okt ’65

Geachte redactie,

Eerst vandaag ontving ik ’t bewijsnummer van Kentering met mijn bijdrage.8 Helemaal enthousiast ben ik er niet mee, vanwege de allerongelukkigste splitsing, zomaar ergens in een gedicht, en vanwege de verkeerde verwijzing naar een blz. waar geen letter van me te vinden is. In de inhoudsopgave wordt mijn naam niet genoemd, noch die van mijn artikel. Hoe dankbaar ik verder ook ben, voor ’t feit dat me de correctie van de drukproef uit handen is genomen, toch moet ’t me van ’t hart, dat ik verdrietig ben over uw spelling cecuur van ’t door mij juist gespelde caesuur. En Kruyskamp maar lachen!9 U begrijpt dat ik dit soort dingen helemaal niet gebruiken kan, voorlopig. Andere fouten: Hoogzeizoen, projecteerd, Adinski, i.p.v. Adamski, partique ipv pratique. Dingen die gewoon te vermijden zijn.
Mocht u nog iets voelen voor Merlijn (wat ik me wel voor kan stellen, al heb ik er nog niets over gehoord officieel), dan graag in afleveringen als ’t niet anders kan, maar in godsnaam niet van dit soort splijtingen, – u maakt van uw blad een Libelle op die manier. Mocht u niets voor Merlijn voelen (wat ik me ook voor kan stellen) stuurt u het dan a.u.b. terug. Van Merlijn moet ik, bij plaatsing, de drukproef in ieder geval zien, aangezien ik er een tiental regels in schrappen moet.
In afwachting van uw bericht,
Met alle hoogachting,

[Handtekening]


3. Wim Hazeu aan Cornets de Groot

[Brief in typoscript, 1 blz.]

Waddinxveen, 29 oktober 1965

Geachte heer Cornets de Groot,

Uw bezwaren zijn redelijk en gerechtvaardigd. Voor de gang van zaken bied ik u, namens de redactie van Kentering, mijn verontschuldigingen aan.
U hebt recht op een verklaring onzerzijds. Het artikel Long long live love kon aanvankelijk niet de unanieme goedkeuring van de redactie wegdragen. De voorstanders waren echter niet van zin het stuk uit handen te geven. De tegenstander zou zich alsnog eens in het stuk verdiepen. Een eventuele publicatie werd verschoven naar het december nummer van Kentering. Eerder dan wij vermoedden kwam het stuk toch vrij voor publicatie in Kentering, dat op dat moment al voor een groot gedeelte gedrukt was. Voor ons telde publicatie in het eerste nummer van de nieuwe jaargang zwaarder dan uitstel naar het volgende nummer. Het gevolg was echter dat aan het stuk door de redactie niet voldoende aandacht kon geschonken worden. Zij moest de correctie overlaten aan de corrector van de drukkerij en de plaatsing aan de lay-out man. Beide heren hebben niet hun beste beentje voorgezet, gezien de 5 zetfouten en de ongelukkige afbreking en verwijzing in uw artikel. (Wel wil ik u erop wijzen dat u ten onrechte meent het woord caesuur in uw kopie juist gespeld te hebben. Zie de kopie die ik u hierbij terugstuur). Dat wil niet zeggen dat de schuld bij voornoemde heren ligt; die ligt uiteindelijk toch bij de redactie als de voor elke Kentering-uitgave verantwoordelijke figuur.
Natuurlijk zullen wij er alles aan doen dat soortgelijke fouten in de toekomst vermeden zullen worden. Zonder van Kentering een Libelle te willen maken, zouden wij met een Libelle-oplage bijzonder blij zijn.

Wat Merlijn betreft krijgt u spoedig bericht. Wanneer de redactie akkoord gaat met publicatie, krijgt u de kopie eerst terug om het tiental regels te schrappen. Dat voorkomt onnodige correctie (dus kosten).

Hoogachtend,

[Handtekening]

(W. Hazeu)


4. Cornets de Groot aan Wim Hazeu

[Brief in handschrift, 1 blz.]

Den Haag, 30 okt. [1965]

Geachte Heer Hazeu,

Dank voor uw brief die veel verklaart. Ik heb het woord cesuur in de tekst gevonden en steek de hand in eigen boezem, maar cesuur treft men toch nog wel eens aan, zelfs in geleerde boeken. Dat mijn stukje verdeeldheid bracht heb ik natuurlijk voorzien, een figuur als Peter Berger, die te intelligent is om niet te begrijpen waar het in N Babylon10 om te doen is, is goud waard. Ik wens uw blad veel succes èn een oplage als die van Libelle met behoud van dit peil.

Met vr. gr.
En alle hoogachting,
Uw

[Handtekening]


5. Cornets de Groot aan Wim Hazeu

[Brief in handschrift, 1 blz.]

Den Haag, 2 jan ’66

Geachte Heer Hazeu,

Tot mijn spijt heb ik een geringe wijziging aangebracht in ’t slot van het artikel Het nieuwe Thebe,11 dat u reeds van Peter Berger gekregen hebt. Nu heb ik de veranderde pagina’s ook al naar de Hofstad12 gestuurd met het verzoek de vervallen passage door deze te vervangen. Ik doe u nu nogmaals het geheel toekomen, dan weet u wat er veranderd is, en wat er nog gedaan moet worden om het geheel tot iets bevredigends te maken. U zult dan naast de titel nog een motto13 vinden uit Thebe – dit hoeft er niet bij, het is meer een aantekening die voor mij in de toekomst van belang zal worden.
U ’t beste wensend voor dit nieuwe jaar
Blijf ik
Met vr. gr.

[Handtekening]

R.A. Cornets de Groot
Denneweg 11a
Den Haag


6. Cornets de Groot aan drukkerij Hofstad

[Brief in handschrift, 1 blz.]

Den Haag, 2 jan ’66

Mijne heren,

Het is mogelijk dat het artikel voor Kentering, genaamd Het nieuwe Thebe door R.A. Cornets de Groot u reeds is aangeboden om te worden gezet. Ik doe u hierdoor twee pagina’s toekomen die nog aan dat artikel moeten worden toegevoegd, in plaats van de laatste pagina ervan. Die bladzijde, beginnend met: ‘of de kristalheldere…’ tot de ondertekening ‘R.A. Cornets de Groot…’ komt dus te vervallen.
Met dank bij voorbaat voor uw zorg
Blijf ik
Met alle hoogachting
En vr. gr.

[Handtekening]

R.A. Cornets de Groot


7. Cornets de Groot aan de redactie van Kentering

[Brief in handschrift, 1 blz.]

26 III ’66

Geachte redactie,

Nu m’n boek over Vestdijk in de markt gaat wil ik graag mijn Merlijn-tekst terug hebben, om daar nog e.e.a. in en aan te doen. Ik heb nl. geen ander afschrift meer in huis, en ik vermoed dat jullie er blij mee zult zijn als ik ’t terugvraag.
Als ik nog eens wat heb, denk ik weer aan Kentering

Met vr. gr:

[Handtekening]

PS: Compliment voor Het nieuwe Thebe in K. 3!

R.A. Cornets de Groot
Denneweg 11a
Den Haag


8. Cornets de Groot aan Wim Hazeu

[Briefkaart in handschrift, 1 blz.]

Den Haag 31/III [1966]

B.W.H.

Krijg ik nog dat stuk Merlijn terug? M’n uitgever moet nu werkelijk aan de slag,14 en er moet nog e.e.a. in veranderd worden. Graag spoedig bericht!

M. vr. gr.

[Handtekening]


9. Cornets de Groot aan Wim Hazeu

[Brief in handschrift, 1 blz.]

Den Haag, 4 sept 66

BWH

Je zult me wel vervelend vinden, maar ik moet helaas je hulp inroepen. De kwestie is, dat ik binnenkort een boek15 samen ga stellen, bij Bert Bakker, dat verschillende essays bevat. Daaronder is ook dat stuk over Achterbergs Dwingelo. Peter Berger zei dat dit in januari waarschijnlijk in Kentering komt, maar ik heb ’t nu al nodig. Kun je óf het mij tijdelijk afstaan, zodat ik het copiëren kan d.m.v. lichtdruk – óf kun jij er zo’n copie van maken en dat aan me toezenden? De kosten verreken ik dan per giro. In ’t eerste geval garandeer ik je terugzending van het origineel per omgaande – in ’t tweede geval is er helemaal niets aan de hand.16 Binnenkort heb ik een stukje voor Kentering over Luceberts De dieren der democratie 9,17 waarschijnlijk met opdracht aan Peter B. vanwege ‘op het gors’ waarover meningsverschil tussen ons.18 Het is een soort van poëtica, gerealiseerd in schema’s, overzichten, kolommen – iets ingewikkelder voor de typograaf dan dit Achterbergstukje.19 Ik merk dat ik onbezonnen tutoyeer – dat lijkt me voor de verhouding overigens niet onjuist, accoord?
m. vr. gr.:
je Rudy

R.A. Cornets de Groot
Denneweg 11a
Den Haag


10. Cornets de Groot aan Wim Hazeu

[Brief in handschrift, 1 blz., ongedateerd, september/oktober 1966]20

Beste Wim,

Hierbij gaat ’t stuk over Achterberg retour, nog net op tijd voor ’t januari nummer.
M’n stukje over Lucebert, dat ik je toezei, vordert langzaam, moeizaam. ’t Wordt ook enorm groot, wsch. groter dan m’n artikel over Vestdijks Merlijn, waar jullie geen raad mee wisten. Als je nu alvast plannen maakt voor een Lucebert-nummer…

m. vr. gr. je
Rudy


11. Cornets de Groot aan Wim Hazeu

[Brief in handschrift, 1 blz.]

Den H. 8 nov/1966

Beste Wim,

Ik stuur je nogmaals A star is born21 waarin ik een paar verwarring stichtende uitdrukkingen heb rechtgezet. ’t Oude stuk kopij kun je dus weggooien want dat wordt hierdoor vervangen.
Een verzoek: Peter Berger gaf je mijn stuk De nieuwe school der Poëzie. Op de zesde bladzij ervan staat een beetje een lullig en persoonlijk gedeelte, dat op de elfde regel begint, met: ‘Hé, is deze theorie…’ en ’t loopt door tot ‘naar waarde te schatten’. Wil je, alvorens tot publicatie over te gaan die hele tirade schrappen?
Met dank dan, en vr. gr.
je
Rudy


12. Cornets de Groot aan Wim Hazeu

[Briefkaart in handschrift, 1 blz.]

Den Haag, 25 mrt [1967]

Beste Wim,

Zoals je weet gaat Podium over naar Bruna, en ik heb – omdat jullie toch niets met mijn stukjes over Mulisch doen – er grote behoefte aan, juist in dat ts. mijn visie op Mulisch uit de doeken te doen, voordat die ‘gedateerd’ is. Wil je me die dus terugsturen? Voor mij is ’t ’t belangrijkst dat Podium z’n medewerkers dubbel zoveel betaalt als anderen: ik zit op zwart zaad en moet ’t voorlopig weer van schnabbels hebben.22

m. vr. gr.


13. Cornets de Groot aan Wim Hazeu

[Briefkaart in handschrift, 1 blz., ongedateerd]

Beste Wim,

Mag ik een beetje gal23 aan Kentering kwijt?
En kan ’t zo gauw als ’t maar kan geplaatst (als je ’t tenminste hebben wil) Gaat ’t niet binnen een maand of 3, stuur ’t dan a.u.b. per omgaande weer? Gegroet: Rudy


14. Wim Hazeu aan Cornets de Groot

[Brief in typoscript, 1 blz.]

Waddinxveen, 15 september 1967
De Genestetlaan 10

Beste Rudy,

Je stuk Knipselbureau komt welhaast zeker dit jaar nog in Kentering. Met name het aan de kaak stellen van de praktijken van de nonvaleur Peeters heeft me goed gedaan. Het septembernummer is helaas al op een oor na gevild. Wil je me de bronvermelding van Peeters’ artikel nog doen toekomen?

Graag wil ik een radioprogrammaatje maken n.a.v. jouw De open ruimte waarvan ik de essays over Lucebert heel goed vind. Ik dacht een korte bespreking en daarna een interview met jou. Komt dit je goed uit in b.v. de tweede week van oktober?24

Volgend jaar hoop ik meer (korte, helaas) essays van jou voor Kentering te krijgen. Er komen speciale nummers over toneel, over kunst en commercie, en over gezag (‘Ach vader niet meer’). Daarbuiten nog 3 ‘normale’ nummers en een extra aflevering met een toneelstuk van Lou Vleugelhof. In het verleden zijn we voor wat jou betreft niet altijd even akkuraat geweest. Ik kan moeilijk zeggen dat het aan mij niet gelegen heeft. Laten we volstaan met op te merken dat er ‘andere faktoren’ waren. Die zijn nu volledig kaltgestelt. Praten we nog wel eens over.

Vriendelijke groeten, ook voor je gezin,

[Handtekening]
(Wim Hazeu)


15. Cornets de Groot aan Wim Hazeu

[Briefkaart in handschrift, 1 blz.]

Den Haag, 17 Sept ’67

Beste Wim,

Graag zou ik je eens een keer ontmoeten om de mogelijkheid te overwegen van een interview over mijn zojuist verschenen boeken.25 ’t Lijkt een beetje op bedelarij maar ik heb hard een beetje poen nodig. Zou ’t jou mogelijk zijn me in Den Haag op te zoeken? Ik kan hier moeilijk weg. Als je voor ’t interview voelt, hoor ik dus van je – dat kan ook per telefoon* in mijn geval.
Met vr. gr.
je Rudy

* 116182


16. Cornets de Groot aan Wim Hazeu

[Briefkaart in handschrift, 1 blz.]

Den Haag, 18 Sept 1967

Beste Wim,

Onze brieven hebben elkaar gekruist – geloof jij aan ’t hogere?
Peeters stuk is uit Het Parool, van welke datum weet ik niet. Dan van Jan K. T. is uit De Nieuwe Linie, 18/3-1967.26
De tweede week oktober voor een interview vind ik uitstekend.
Over gezag vind ik leuk. Misschien krijg je iets van me over bevoogding van onderwijzers en ontvoogding van ouders – er zit wel iets in de pen, maar of ’t me lukt weet ik nog niet.
Lucebert zelf vindt mijn stukjes ook geslaagd, en Bert Bakker zal een bloemlezing van zijn poëzie uitgeven die door mij wordt ingeleid.27 Maar we zien elkaar dus wel. Tot dan dan
m. vr. gr. je
Rudy


17. Cornets de Groot aan Wim Hazeu

[Brief in handschrift, 1 blz.]

Den Haag, 27 sept ’67

Beste Wim,

Ik heb even nagedacht wat je zou kunnen vragen en zie hier een paar suggesties die ik je geef voor wat ze waard zijn.28 Zelf heb je wsch. ook wel iets (misschien een paar zelfde ideeën als ik). Maar dat hoor ik t.z.t. dan wel.
m. vr. gr.
je
Rudy


18. Cornets de Groot aan Wim Hazeu

[Briefkaart in handschrift, 1 blz.]

Den Haag, 9 febr. 68

Beste Wim,

Aanstaande maandag zoek ik Bert Schierbeek op i.v.m. zijn verjaardag, maar ik heb geen idee ervan hoeveel tijd je aan de uitzending29 besteden wil. Kun je dat voor maandag even doen weten, hetzij schriftelijk, hetzij telefonisch?
Nog gefeliciteerd met de poëzieprijs30 waarvan ik las – tot m’n genoegen.
Hartelijk gegroet,
Ru


19. Cornets de Groot aan Wim Hazeu

[Briefkaart in handschrift, 1 blz.]

Den Haag, 25 feb 1968

B. W.

K[entering] ziet er mooi uit en ik sta er mooi in (vind ik)31 – op een drukfout na (Abrivo, i.p.v. Abrovi). Met die nieuwe redactie wekt K. een hoop verwachtingen. Podium houdt er weer es tijdelijk mee op – je grootste concurrent zal Raam wel zijn, dat er dan ook fantastisch uitziet, de laatste tijd.
Wim, bewaar je a.u.b. ’t typoscript van Aantekeningen bij M.? Ik heb ze later nodig om een boek persklaar te maken. ’t Belangrijke ervan zijn de voetnoten (die je, geloof ik, maar ten dele opnam, zoals we afspraken). Een duplicaat van ’t tiposcript heb ik niet dus, ik bid je!
Vriendelijks,
je
Rudy


20. Cornets de Groot aan Wim Hazeu

[Brief in handschrift, 1 blz.]

Den Haag, 13 mrt ’68

Beste Wim,

’t Wordt misschien vervelend voor je alsmaar protestproza van mij toegestuurd te krijgen. Maar Kentering heeft nu eenmaal de afdeling Tijdschrift, vandaar.

Dit stukje gaat tegen A.L. Söteman[n], die het in De Nieuwe Taalgids, 61e jrg, II te dol maakt. Je moet mijn stuk eigenlijk pas lezen nà Söteman[n], dan zie je de grap ervan.32

Als je ’t niet wilt hebben, bel je me dan even, wil je? Terugsturen hoef je ’t niet – want ik verzend in dat geval wel een duplicaat naar een ander blad (al weet ik niet welk)

m. h. gr.
je Ru


21. Cornets de Groot aan Wim Hazeu

[Briefkaart in handschrift, 2 blz.]

Den Haag, 16 mei ’68.

Beste Wim,

Bert Schierbeek zit een paar weken in Frankrijk, maar schijnt op tijd terug te zullen zijn.33 Zijn boek krijg ik van de Bezige Bij in drukproef, ongeveer over een week van nu af gerekend (zei Oscar Timmers).
Ik zie tot mijn verbazing dat ik Sötemanns naam steeds met één n spel – hij heeft er twee. Zo zie je maar hoe ik steeds meer mensen tegen zichzelf in bescherming neem. Kun je alle voorkomende Sötemans in m’n stukje promoveren tot Sötemanns?
[p. 2]
Anders sta ik mooi voor paal bij de man: ‘Hij kan zelf niet lezen…’
Pé Hawinkels heb ik ongeveer af. ’t Is van een bijzonder niveau – zijn werk.34

R.A. Cornets de Groot
Denneweg 11a
Den Haag


22. Cornets de Groot aan Wim Hazeu

[Brief in handschrift, 1 blz.]

Den Haag, 17 mei ’68.

Beste Wim,

Mijn bijdrage aan ‘ach vader niet meer’ waarom mij gevraagd werd, heb ik in de vorm van een aantal aforismen gegoten.35 Als je ze gebruiken wilt, hoor ik ’t wel van je. Succes met dit nummer – ik stel er me veel van voor. Ook je Vrolijk klimaat36 heeft me in veel opzichten erg goed gedaan – al sta ik wat genuanceerd tegenover zulke dingen als engagement zoals je zult zien.

Met vriendelijke groet

je Rudy


23. Cornets de Groot aan Wim Hazeu

[Brief in handschrift, 1 blz., ongedateerd]

Beste Wim,

Hierbij iets over de 1e regel van Gorters Mei.37
Ik vergelijk ’t belang van de betekenis ervan voor de poëzie met de door Karl Barth veroorzaakte wending in de theologie.
Van beslissend belang is dit inzicht wellicht voor een theoretische grondslag voor gesproken poëzie en verbosonische strukturen. Voel je er iets voor?

Rudy


24. Cornets de Groot aan Wim Hazeu

[Brief in handschrift, 1 blz., ongedateerd]

Beste Wim,

Dank voor je brief aan de ambassadeur. Ik heb er nog iets fraais aan toegevoegd en hem verzonden. Goddank schijnt ’t nu toch zo te zijn dat de sovjets bakzeil hebben gehaald.38
Nu even dit – een stukje over Engelmans Vera J.39 Aanleiding is ’t stukje van ene Jozef Boets, die ik op plagiaat betrap, al […] mild en eenvoudig bij, – je weet wel hoe […] Ich bin vom Kopf bis Fuss auf Liebe eingestellt, und sonst gar nichts…
Tot gauw,
je Rudy


25. Cornets de Groot aan Wim Hazeu

[Briefkaart in handschrift, 1 blz., ongedateerd]

Beste Wim,

Ik geloof dat je aan ’t eind bent van de Mulisch-stukjes na de volgende keer. Ik heb er nog 4 liggen, maar heb niet langer ’t plan de studie af te maken, door gebrek aan tijd. ’t Gevolg daarvan is dat Kentering de enige plaats is waar ze te vinden zullen zijn in de toekomst, en ik zou ’t leuk vinden als ik ’t daarin afmaakte. ’t Voordeel van 2 van deze stukjes is, dat ze ook buiten de samenhang met de rest gelezen kunnen worden. Meld even wat je ervan vindt s.v.p.40
m.v.g.
Rudy


26. Cornets de Groot aan Wim Hazeu

[Briefkaart in handschrift, 1 blz., ongedateerd]

Beste Wim,

Wil je ervoor zorgen dat ’t stuk over Verwey/Vestdijk niet wordt opgenomen? ’t Heet Idee, kristal, retoriek41 en ’t slaat, naar ik nu al inzie, nergens op. Stuur ’t terug svp – dan zal ik ’t zien te herzien.
M. vr. gr.
je Rudy


27. Cornets de Groot aan Wim Hazeu

[Brief in typoscript, 1 blz., ongedateerd]

[…]42 is het. Mijn vrouw is nl. veel langer in het ziekenhuis gehouden, dan wij voorzien hadden, e.e.a. ten gevolge van een longembolie, die men ontdekte toen ze op sterven na dood was, hijgend naar adem. Het laat zich aanzien dat het leed nu geleden is, en ze komt nu wsch. begin volgende week thuis. Je begrijpt dat ik daardoor niet veel aandacht had voor Raes,43 om van tijd maar te zwijgen – hopelijk ben ik niet te laat, en zo ja, word dan maar niet kwaad, ik bedoel het beter dan ik doe. Met deze post gaat meteen het Verwey-Vestdijkstukje retoer, dat ik op de kwetsbare plaatsen verbeterd heb, zo dat ik het evt. verdedigen kan. Alles O.K. bij jullie? Gelukkig maar!
Tot gauw en het beste,
Rudy


28. Cornets de Groot aan Wim Hazeu

[Briefkaart in handschrift, 2 blz.]

22/1/69

Beste Wim,

Kun je me even vertellen of onze plannen inzake A. Ruitenberg-de Wit44 nog doorgaan? Dit in verband met een recensie die ik evt zou willen publiceren, maar dan liever ná het interview dan ervoor. Heb ’t tegenwoordig idioot druk met werk, aangezien ik nu ook ii uur voor een paar Havoklassen

[p. 2]

sta – tot eind van het cursusjaar (hoop ik).45
Rudy


29. Cornets de Groot aan Wim Hazeu

[Brief in handschrift, 1 blz., ongedateerd]

Beste Wim,

Heeft Kentering een plaats voor wat flauwekul van mij? ‘Mij’ is in dit geval Bouwen Bake, een aanbrenger van geuzen in ’t Antwerpse in de jaren ’60 van de 16e Eeuw. Hoû ’t pseudoniem a.u.b. voor je (en ook: als je ’t niet wilt!)
Indien ja, maak ik er nog wel in de toekomst.46
Hartelijks
Ru


30. Cornets de Groot aan Wim Hazeu

[Briefkaart in handschrift, 1 blz., ongedateerd]

Beste Wim,

Dit seizoen is weer een van de magere voor mij, vandaar even een poging bij jou, of je weer es iets te doen hebt voor mij, recensies e.d. voor de NCRV. Ik dacht zelf, om een begin te hebben aan Martien de Jongs Flierefluiters apostel,47 maar weet niet, of dat niet al gebeurd is.
Laat je even iets horen, svp, wellicht heb je een andere suggestie.
m. vr. gr.
je Rudy


31. Cornets de Groot aan Wim Hazeu

[Brief in typoscript, 1 blz., ongedateerd]

Beste Wim,

Even een briefje na het telefoontje, – uiteraard zonder ook van mijn kant verband te willen leggen tussen mijn ‘oordeel’ over je boek48 en het feit dat je ’t mijne49 beoordelen moet. Mijn oordeel is niets waard, zolang het alleen maar een gesproken oordeel is. Ik heb daar een aardige ervaring mee, die je zelf hebt meegemaakt, nl. mijn ‘oordeel’ over Brouwers’ verhaaltjes, waarover Jeroen in Kentering e.e.a. meedeelt, zonder te weten, dat ik in dezelfde tijd een geheel andere uitspraak doen zou in De Gids.50 Het is waar dat het een ander boek van hem betrof, toen. Ik vind dat je je altijd moet verzetten tegen een ‘slecht’ oordeel: als jij je eigen werk niet goed vindt, wie moet het dan wèl doen? Vandaar stukjes tegen Sötemann51 en Blok52 bij mij. Er is bij werk dat jij schrijft – en trouwens vele andere – voor mij een grote moeilijkheid, die ik met een voorbeeld wil toelichten: het is heel eenvoudig voor mij om Mulisch ‘goed’ te beoordelen, heel eenvoudig om jou ‘slecht’ te beoordelen. Veel lastiger is het om beiden ‘eerlijk’ te beoordelen, vandaar dat ik geen artikel over je boek schreef. Smaak vinden in een schrijver die al iets bewezen heeft inzake zijn schrijverschap is geen verdienste. Een verdienste is het datzelfde te doen bij een schrijver die nog in de groei is. Dat had ik je per telefoon ook willen zeggen: je boek is niet een ‘mislukking’ in mijn ogen, en ik geloof dat de recensenten die erover schreven terecht geen neen ertegen zeiden. Ik doe dat ook niet, zomin als jij, hoe relativistisch jij er nu zelf ook tegenover staat, naar ik uit ons gesprek op maak. Misschien doe je er toch verstandiger aan diep in je eigen werk te geloven, als je tenminste meer bereiken wilt, dan je al deed. Neem voorlopig een absolutistisch standpunt in, dan kan je er later nog altijd met de nodige humor op terug zien. Inmiddels veel succes met de dingen waar je mee bezig bent (o.a. dat plagiaatgedoe – gaat het nog altijd door die coöperatie tussen ons? Of zoek je al naar een andere uitgever, vanwege Gerrits boze uitval in Maatstaf? In het laatste geval: ik heb viavia een aanbod gehad van Ambo, om daar de plagiaatstukjes onder te brengen: daar kunnen die van jou ook best bij!)53
hartelijks,
Rudy

[In handschrift]: Sorry voor de levenswijsheden,
vergeet ’t, ’t is goed bedoeld allemaal.


32. Wim Hazeu aan Cornets de Groot

[Brief in typoscript, 1 blz.]

Hilversum, 9 september 1970
Da Costalaan 15

Beste Rudy,

dank voor je brief. Deze kon mijn rapport over jouw boek niet meer beïnvloeden, daar ik dat zondagavond al had verstuurd, terwijl ik de brief maandagmorgen ontving.

Jammer blijf ik het vinden dat je niet over mijn boek geschreven hebt. kan dat niet nog alsnog in één of andere krant, weekblad of orgaan. Juist omdat het een kritisch artikel zou kunnen zijn met aanmerkingen op mijn manier van schrijven zou ik het op prijs stellen. Natuurlijk, al die goeie kritieken van De Wispelaere, Wadman, Brouwers, etc. zijn natuurlijk wel fijn, maar ik zou ook eens willen horen wat er volgens iemand met het inzicht van nu fout of verkeerd of minder goed aan is. Echt, probeer het te plaatsen; ik zou er erg blij mee zijn.54

Aan de Arbeiderspers zit ik op geen enkele wijze vast. Dat heeft niets met Komrij’s stukkie vandoen. Ik weet alleen dat het boek daar te plaatsen is. Maar ik volg je waar je gaat en wil zeker meewerken aan jouw plagiaatboek. Graag zelfs. De beste methode lijkt mij dat jij… of nee, ik weet niet wat de beste methode is. Daar praten we nog wel over. Ik hoor wel van je.

Mijn rapport was overigens positief, met een aantal opmerkingen over de structuur. Daar zul je nog wel over horen van Nijgh.55

Hartelijke groeten, ook voor je vrouw en kinderen,

Wim


33. Cornets de Groot aan Wim Hazeu

[Brief in handschrift, 1 blz.]

Beste Wim,

Hierdoor stuur ik je mijn bijdragen voor ’t plagiaatboek. Ze zijn gecorrigeerd, verbeterd en dus klaar om te worden gezet. Heb jij nog op- en aanmerkingen dan hoor ik daar graag iets van. Voor ’t overige doe je best, en wacht er in godsnaam niet te lang mee — hoewel: de uitgave mag best in ’72 vallen (voorjaar) vanwege de additionele!
Kun je bij de A.P. niet terecht, denk dan es aan AMBO ja?56

Met h. gr.
je Rudy


34. Cornets de Groot aan Wim Hazeu

[Brief in handschrift, 1 blz.]

Den Haag, 7 jan 7457

Beste Wim,

Allereerst de beste wensen voor ’74, want die wens ik mezelf ook maar toe. Daarom deze brief: ik ben bezig met een boek ‘gelijkenissen’, waarin ik verschillende boeken (gedichten, e.d.) met elkaar in verband breng om hun gelijkenis
a/ op ’t stuk van de vorm
b/ naar de ideeën
Ze passen dus van nature bij mijn plagiaatstukken, en die wilde ik dan ook graag van je terug. De kwestie is dat ik dit jaar anders geen boek uit de deur krijg en dat scheelt me financieel te veel – niet vanwege ’t honorarium maar wèl vanwege de aanvulling erop.
Ik doe ’t dus niet om je te dwarsbomen, maar je hebt die rommel al zo lang, dat ik er beter zelf iets mee kan doen.58
Stuur je ze gauw op?
Met dank en hartelijks,
je Rudy


35. Wim Hazeu aan Cornets de Groot

[Brief in typoscript, 1 blz.]

Hilversum, 9.1.1974
Da Costalaan 15

Beste Rudy,

voor 1974 hetzelfde. Ik ben momenteel zo lamgelegd dat een plagiaatprojekt volledig de mist ingaat. Dus: je hebt groot gelijk. Hierbij het materiaal – zij het met enige pijn – terug. Misschien kun je mij hier en daar nog wat citeren (Maatstaf-artikelen), want zolang je mijn werk niet kunt bespreken, zou dat nog een dienst zijn.59 Zo zie je maar hoe ambitieus ik ben. Wat dacht je wat.

Je Gooise postduif,

[Handtekening]

(Wim Hazeu)


36. Cornets de Groot aan Wim Hazeu

[Brief in handschrift, 1 blz.]

Leiden, 31 maart 8260

Beste Wim,

Hierbij dan eindelijk ’t beloofde boek.61
’t Heeft zo lang geduurd, omdat ik niet zeker wist of het boek geen bezwaren zou ontmoeten bij sommige van mijn collega’s. Daarom gaf ik ’t een van hen mee, en ’t resultaat van zijn lectuur is nu de toevoeging op p. II.
Enfin, ’t ding is terug, en hier heb je ’t dus. Ik heb wel een copie ervan, maar daar staan een hoop verbeteringen niet op; ik hoef je trouwens niet te vragen er zuinig op te zijn!
Hoor ik gauw van je of je het hebben wilt? Ik denk dat je ’t met een week of twee, hooguit drie wel beslissen kunt.

Hartelijks,
je Rudy

Herenstraat 116
2313 AN Leiden
071-143164 (geheim)


37. Wim Hazeu aan Cornets de Groot

[Brief in typoscript, 2 blz.]

Baarn, 20 april 1982

AANGETEKEND

Beste Rudy,

Niets liever had ik gedaan dan Narda62 uit te geven. Maar ik vind het boek nog te rudimentair of, als je wilt, te fragmentarisch. De beschouwende hoofdfiguur komt nog te weinig sprekend, obsessioneel over. Het ene fragment volgt op het andere, zonder dat er altijd sprake is van een functionele, spannende samenhang. Personages (Peter, Eddy, Han, ik ken ze allen zeer goed en die persoonlijke betrokkenheid speelde me soms parten, omdat ik in die gevallen een voyeur was) duiken op en verdwijnen; literaire beschouwingen (Awater), schoolopleidingverhalen, ze zijn te fragmentarisch om ermee iets te kunnen duiden van bijvoorbeeld de benauwdheid van het literatuuronderwijs. Ik schrijf maar op wat me te binnen schiet. Het is geen gedetailleerde kritiek, het zijn signalen om aan te geven dat ik de grote, bindende, noodzakelijke, mij als lezer meevoerende lijn mis. Met andere woorden: voor mij liggen de fragmenten van een roman, een dagboek bijna, en volgens mij moet je, met die fragmenten als handvoorraad, nu in één grote trek de roman kunnen schrijven. Die geef ik uit. Ik hoop dat je er met me over wil spreken (ook over titel en mogelijk gebruik van schuilnaam), waarbij ik me zo zal prepareren dat ik je wellicht tot de creatieve ‘bevlieging’ kan brengen. Wat me tenslotte opviel was dat de verhalen over het verleden van Narda (haar milieu) me nauwelijks konden boeien. Ik denk dat dat te maken had met de losse structuur van het boek.

[p. 2]

Als de nieuwsgierigheid van de beschouwende hoofdfiguur kwellender, obsessioneler zou zijn geweest (à la Nabokov, sorry), dan zouden deze beschrijvingen ook anders zijn geworden. Ik vermoed dat je je te veel hebt ingehouden. Mag uit deze brief de verwachting klinken dat ik er te veel goeds en origineels zie zitten, om het achteloos opzij te schuiven.

Met vriendelijke groeten,

[Handtekening]

je Wim Hazeu
directeur Ambo/De Fontein


38. Wim Hazeu aan Cornets de Groot

[Brief in typoscript, 1 blz.]

Baarn, 1 december 1982

Beste Rudy,

Je romanmanuscript ontvangen. Ik moet er echt de rust voor nemen, dus heb enig geduld.
Met de selectie voor Kritisch nabeeld,63 verricht door Dütting in samenwerking met Harry Mulisch, heb ik me in het geheel niet bemoeid. Het enige waarmee ik te maken had was het volstrekt uit de hand lopen van de aanvankelijk afgesproken omvang. Die is nu al met 100 bladzijden overschreden, dus je begrijpt dat ik enige afzet extra van het boek wel kan gebruiken.

Met vriendelijke groeten,

[Handtekening]

je Wim Hazeu
directeur Ambo/De Prom


39. Wim Hazeu aan Cornets de Groot

[Brief in typoscript, 2 blz.]

Baarn, 6 december 1982

Beste Rudy,

Een groot verschil: deze en je vorige versie van de roman. Ik ben er in grote lijnen zeer enthousiast over en zend je als bewijs hiervan ter ondertekening in 3-voud het kontrakt. Kun je twee exemplaren terugsturen met je handtekening? We hebben nog even tijd om ons te bezinnen op enkele aspecten van de roman:

a. het pseudoniem. Moet naar alle kanten toe geheim blijven. Ik zou wel een ander woord kiezen. Haagsma64 is minder Haags, maar heel erg Gronings. Doet me meer denken aan een streekromanschrijver. Is niet verkoopbevorderend.

b. de titel. Weliswaar associaties met Nabokow (Ada; Lolita) maar ook met de onverkoopbare boeken van Willy Roggeman (Nardis e.a.). Kan ook ‘romantischer’, iets in de geest van De droomkoningin.65

c. Tot aan de Griekse reis is de roman perfect. Ook de humor is aanwezig. De Griekse reis lijkt een ongewilde caesuur in het boek. Daarna is de humor verdwenen. Kunnen niet een aantal personages (Martien, Willem) wat duidelijker aan het slot terugkeren?

d. De ik-figuur (is inderdaad niet hinderlijk meer) werkt aan een biografie van Narda. Het boek is duidelijk een werkschrift, met verwijzingen naar hoofdstukken e.d. Maar de lijn die wordt aangegeven loopt dood. Geen climax, geen anti-climax. Scheiding, dood ouders, ’t wordt wellicht te weinig betrokken bij de biografie. Ook de schoolreacties op de ‘relatie’ zijn te weinig beklemmend. Naar mijn idee moet in het slotgedeelte toch nog iets meer beklemming aan te brengen zijn, van een niet meer te ontlopen verhouding, waar de hoofdfiguur eerst onverschillig over is, vervolgens naar verlangt, er veel voor opgeeft en over heeft; en bijna, als de ik-figuur het waagstuk echt wil aangaan, ontsnapt hem de vrouw.
[p.2]
Het bijna-Orpheus en Euridycethema. Wil je over ’t slotgedeelte je lezershoofd nog eens laten gaan? Het kan vervelend zijn, maar misschien zeg je later: toch goed dat ik er nog even aan gewerkt heb.

Ik hoor van je. Alvast gefeliciteerd.

Met vriendelijke groeten,

[Handtekening]

je Wim Hazeu
directeur Ambo/De Prom


40. Wim Hazeu aan Cornets de Groot

[Brief in typoscript, 1 blz.]

Baarn, 10 december 1982

Beste Rudy,

Wat het kontrakt aangaat: ik ben niet gul met voorschotten, maar hoop betere resultaten te behalen dan de geciteerde uitgever. Ik stel voor (en wijzig dat zodanig in het kontrakt) f 1.000,– bij ondertekening, f 1.000,– bij verschijnen.
Simon Lucardi is veel beter, maar toch: kan de voornaam uit één lettergreep bestaan. Met Reve geloof ik in het effect van 4 lettergrepen voor de auteursnaam en 4 voor de titel. Op de titel kunnen we nog studeren. Akkoord met het slot van het boek. Maar het werken naar de climax is voor mij dan nog een probleem. Je analytische verklaring is prachtig, maar ik moet het daarin gestelde als lezer toch kunnen ervaren. Nogmaals, meer beklemming vanaf de Griekse reis. Dat is te doen.
Kun je me Ladders in de leegte66 laten sturen? Ik ken het boek niet. Schande.
Ik neem aan dat ik t.z.t. de originele foto krijg want van deze afdruk blijft met het litograferen niets over. Een probleem wordt op zwart de belettering. Ik wil toch wel wat kleur op het boek. Tegen de prent als zodanig heb ik natuurlijk geen bezwaar. Correcties breng je toch in de originele tekst aan. Die moet ik uiteindelijk ook hebben, want in de fotokopie is het een en ander onduidelijk geworden.

Met vriendelijke groeten,

[Handtekening]

je Wim Hazeu
directeur Ambo/De Prom

P.S. Praat, behalve met ‘Narda’,67 met niemand over dit boek. Ik doe het ook niet. De schuilnaam moet echt enige tijd (zoals bij Patrizio Canaponi) geheim blijven.


41. Wim Hazeu aan Cornets de Groot

[Brief in typoscript, 1 blz.]

Baarn, 14 december 1982

Beste Rudy,

Dank voor aanvullingen, foto’s, kontrakten, manuscript. Hierbij retour kopie van het manuscript. Over de titel kunnen we nog een poosje nadenken. Ik laat het manuscript ook even rusten, om er overeen aantal maanden nog eenmaal fris doorheen te lezen. Het boek komt in de zomeraanbieding, verschijnen òf in mei òf in september. Publicitair en verkooptechnisch gezien is het laatste beter.

Met vriendelijke groeten en dank voor het vertrouwen,

[Handtekening]

je Wim Hazeu
directeur Ambo/De Prom

Bijlage: kopie manuscript


42. Wim Hazeu aan Cornets de Groot

[Brief in typoscript, 1 blz.]

Baarn, 9 maart 1983

Beste Rudy,

We naderen de datum van de voorbereidingen, d.w.z.
a. aanbiedingstekst
b. achterplattekst
c. omslagontwerp

Titel: Liefde, wat heet…?
Auteur: Simon Lucard

Kun je een concept wervingstekst schrijven (zo onderhoudend/romantisch mogelijk). Ik zal er van alles in veranderen, om daarna met vereende krachten de definitieve tekst vast te stellen.
De biografische gegevens moeten wel correct zijn, maar vanwege de opzet summier:
Simon Lucard (echte geboortejaar) maakt met Liefde, wat heet…? zijn debuut als romanschrijver. Na vele omzwervingen is hij nu woonachtig in Leiden.

Hoe ver ben je met een tweede roman? Je bent schrijver als je schrijft.

Met vriendelijke groeten,

[Handtekening]

je Wim Hazeu


43. Cornets de Groot: concept-blurb Liefde, wat heet!

Simon Lucard
Liefde, wat heet!
Liefde, wat heet! is het romandebuut van de vijftiger Simon Lucard, geboren op Java in het magische jaar 1929. De roman bewaart een paar herinneringen aan zijn jeugd op Sumatra en aan de oorlogsjaren die hij op Java sleet. Maar het grootste deel van het boek dit verhaal speelt zich af in Nederland en, door enkele reizen, in Antwerpen Gent en Griekenland.
Het boek overpeinst, onder het teken van Awater en John Lennon, de innerlijke zwerftocht/de levenscrisis van een schilder, in de ban van diens jeugdige minnares/ is een kweeste/ beschrijft/ behelst [in handschrift in de marge ingevoegd: , geschreven omstreeks de tijd van John Lennons’ dood, behelst een kritische fase handelt over een schilder, in de ban van zijn jonge vriendin. Omdat het lee/ Hun verschil in leeftijd maakt/ Door het grote leeftijdsverschil ontbreken illusies totaal.] Bij een groot verschil in leeftijd lijken illusies wat overbodig; ze ontbreken hier dan ook. Maar juist dat tekort verleent dit boek zijn openhartig en lichtvoetig karakter. Wat begint als een onschuldige romance op een middelbare school, tussen een tekenleraar en een leerlinge, groeit uit tot een ongewone verhouding met een intense kracht en tederheid, die nu eenmaal eigen zijn aan al wat voor het eerst gebeurt.
Het boek dat voorgeeft geschreven te zijn68


44. Cornets de Groot aan Wim Hazeu

[Brief in typoscript en handschrift, 2 blz.]

[p. 1]

LIEFDE, WAT HEET ! is het romandebuut van de vijftiger Simon Lucard, geboren op Java in het magische jaar 1929. De roman bewaart niet alleen een paar herinneringen aan zijn jeugd op Sumatra, maar ook aan de oorlogsjaren, die hij op Java sleet.
Het boek overpeinst, onder het teken van Awater en John Lennon, de innerlijke zwerftocht van een schilder, in de ban van diens jeugdige minnares. Bij zoveel verschil in leeftijd lijken illusies wat overbodig; ze ontbreken dan ook.
Maar juist aan dat tekort dankt dit boek zijn openhartig en lichtvoetig karakter; daaraan ontleent deze ongewone verhouding die kracht en teerheid, die nu eenmaal eigen zijn aan al wat voor het eerst gebeurt.

[In handschrift]:

Beste Wim,

Bedankt voor je brief! Ziehier een tekst die ik – na lang nadenken – uit de pen kreeg. Ik ben er niet zo best in, reclame te maken voor mezelf of mijn boeken. De laatste zin mag ook eindigen: …’schijnt te gebeuren’. Trouwens: alles mag anders.
Ik ben inderdaad op Java geboren, 3-2-1929, te Bandoeng. Ik heb nooit in een concentratiekamp gezeten, door papiervervalsingen op moederlijk initiatief. Ik heb geen onderwijs genoten, tot 1946 (van ’42 af). Misschien vandaar mijn a-wetenschappelijke instelling.
Ik ben, behalve leraar Ned. (1e graads) óók tekenleraar (3e graads) op dezelfde school. Misschien heb je iets aan dat laatste (en verdient ’t aanbeveling dat neerlandicus-schap even te verzwijgen?)
Ik ben – waar vrijwel alle mannen achter de tralies zaten – gedurende de oorlog tussen meisjes en vrouwen opgegroeid, niet zonder vrijmoedigheid in de verhoudingen, al ontwaakte het erotische pas laat. Ik ben, als ik mezelf beoordelen mag, eerder een wils- en verstandsmens, dan een gevoelsmens, in die volgorde. ZOZ

[p. 2]

Nee, een tweede roman – daar durf ik voorlopig niet aan te beginnen.69 Ik wacht eerst maar eens af wat dit gaat worden. Ik wil je wel een essaybundel beloven (Schierbeek,70 Luceberts twee laatste bundels + plaat,71 Mulisch’ Compositie).72 Ik ben er af en toe mee bezig, omdat zoals je zegt: een schrijver schrijft!73
Mijn dank voor je bemoediging en aansporing. Als alles leuk loopt, komt ’t er zeker van!

Hoor ik van je, en zie ik (z.s.m.) je bewerking van de wervende tekst?

Grote groeten en hartelijks,

je Rudy74


45. Wim Hazeu aan Cornets de Groot

[Brief in typoscript, 1 blz.]

Baarn, 23 maart 1983

Beste Rudy,

Hierbij een wat veranderde, meer commerciële tekst voor ons aanbiedingsboekje. Wil je de tekst nog veranderen voor het achterplat, dan zie ik die wijzigingen wel tegemoet. Natuurlijk ben ik niet een uitgever die van een auteur maar één roman uitgeeft. Vandaar dat ik reken op een nieuwe krachtproef van jou. Je hebt onderwerpen genoeg, zoals alleen al blijkt uit je toelichtende brief over het opgroeien op Java. Vlak de Haagse jaren ook niet uit; onze gemeenschappelijke passie voor B.B.; de domheid die rondwaart, waardoor het beïnvloeden van mensen toeneemt; enzovoort. We kunnen niet wachten om te zien ‘of het boek aardig loopt’. Een debuut loopt zelden aardig. Voorbeelden van auteurs die pas na hun 3e of 4e boek ‘doorbraken’ zijn aanwezig. Soms schiet een schrijver raak met een debuut. Eerlijk gezegd ben ik in een essaybundel momenteel minder geïnteresseerd. Essays bereiken nu eenmaal via tijdschriften een veel groter publiek dan via een boek in de boekhandel.

Het allerbeste, groeten en tot ziens,

[Handtekening]

je Wim Hazeu


46. Susanne Wildeman aan Cornets de Groot

[Brief in typoscript, 1 blz.]

Baarn, 10 juni 1983

Geachte Heer Cornets de Groot,

Vergeefs heb ik naar uw telefoonnummer gespeurd!
Ik wil graag enige vraagpunten met betrekking tot Liefde, wat heet! met u doornemen. Wilt u míj bellen, zodat we een afspraak kunnen maken daarvoor?
Mijn dank alvast,

Met vriendelijke groeten,
Uitgeverij De Prom

[Handtekening]

Susanne Wildeman75

PS Maandagmiddag zal ik niet op kantoor zijn!


47. Susanne Wildeman aan Cornets de Groot

[Boekenlegger in handschrift, 1 blz., ongedateerd]

Geachte Heer Cornets de Groot

Hierbij het beloofde Mijn vrienden van Emmanuel Bove.76
Van onze Harm Meijer vernam ik dat hij de proeven van Liefde, wat heet! omstreeks 20 juli verwacht!

Groeten,

Susanne Wildeman


48. Susanne Wildeman aan Cornets de Groot

[Brief in typoscript, 1 blz.]

Baarn, 8 juli 1983

Geachte Heer Cornets de Groot,

Veel eerder dan verwacht kreeg ik de proeven van Liefde, wat heet!
Hierbij uw exemplaar. Krijg ik het gecorrigeerd van u terug, zo mogelijk binnen veertien dagen?
Alvast bedankt,

Vriendelijke groet en tot ziens,
Uitgeverij De Prom

[Handtekening]

Susanne Wildeman


49. Susanne Wildeman aan Cornets de Groot

[Boekenlegger in handschrift, 1 blz., ongedateerd]

Hierbij de dummy van uw Liefde, wat heet!

Ook namens Wim
Vriendelijke groeten

Susanne Wildeman


50. Wim Hazeu aan Cornets de Groot

[Brief in typoscript, 1 blz.]

Baarn, 30 september 1983

Beste Rudy Cornets de Groot,

Hierbij de eerste twee exemplaren van Liefde, wat heet! Vanwege het zorgvuldig te bewaren pseudoniem kunnen we er helaas geen plechtige uitreiking van maken. Toch reken ik erop dat je de overige 8 exemplaren in Baarn komt halen, opdat ik je kan onthalen en we over de toekomst kunnen praten.

Het vriendelijke groeten,
Uitgeverij De Prom

[Handtekening]

je Wim Hazeu


51. Cornets de Groot aan Wim Hazeu

[Brief in typoscript, 1 blz., ongedateerd]

Beste Wim,

Na Cosmo en Het Binnenhof nu iets in Club!77 De recensies komen dus los, en voor welk, vooral groot publiek!

Nu komt ook Murk Salverda heel gauw met iets in Het Parool.78 Niet gek voor een beginneling, bedoel ik.
Loopt de verkoop goed? In Leiden is V en D in ieder geval uitverkocht, en in Den Haag de Bijenkorf. Laatstgenoemde winkel heeft er zeker 20 verkocht, als mijn telling een beetje klopt. Maar al met al gaat het natuurlijk om de stationskiosken: misschien willen die wel bevoorraad worden, als Cosmo en Club hun werk goed doen.
Ik heb op 12 april 84 een literaire avond op school; misschien kan ik daar ook wel iets kwijt.
O, op de avond van de Jan Campertstichting trof ik Aldert Walrecht aan, die me toe zei een recensie van het boek te zullen schrijven voor Ons erfdeel.79 Doe je hem een exemplaar toekomen? Zijn adres:
Hendrik Casimirstraat 26, 5616 BK Eindhoven.
Ook wil ik je nederig vragen, of je – maar nu voor mijn rekening – een ex. wilt sturen naar Heere Heeresma, postbus 10579 te Amsterdam80 en een naar Jan Bijlsma, Alma Tademaweg 58, 8442 JX te Heerenveen81 en een naar Ad. Mosseveld Meander 173, 1181 WN Amstelveen.82

Voor de tweede roman heb ik alvast een titel bedacht, want dat ging bij die eerste toch heel moeizaam. Het gaat om een boek, waarin jeugd in jeugdland hoogtij viert. Ik heb zelfs het plan opgevat om in de zomer van 85 een bezoek aan dat land te brengen, om het geheugen op te frissen of tot verbazing te brengen.83 De titel luidt dan ook: Snert met sambal84 – een verrukkelijk gerecht, dat in Indië ten onrechte als typisch Hollands werd versleten. We deden er dan rijst bij, en dat smaakt! Probeer het maar eens, in de zomer, bv.

Stuur je me de rekening voor bovenstaande bestelling?
Ik omhels je al dankend.

je Rudy


52. Wim Hazeu aan Cornets de Groot

[Brief in typoscript, 1 blz.]

Baarn, 3 januari 1984

Beste Rudy,

Dank voor je moedgevende brief. Het beste bericht was dat je toch aan een nieuwe roman denkt. In De Tijd noemde Wam de Moor je in het jaaroverzicht bij de niet opvallende, maar zeker niet slechte debutanten.85 Overigens, wat is dat niveau van recensenten betreurenswaardig. Zolang er geen vooraanstaande, niet te beïnvloeden critici zijn, moeten we allerlei middelen gebruiken om de aandacht op het boek te vestigen. Er wordt overigens weinig bijbesteld, ondanks jouw positieve geluiden uit het Leidse. Ik zou op die schoolavond maar veel boeken verkopen. Je kunt er tientallen bij ons met 40% korting (ook honderdtallen) bestellen. Officieel moet je ze tegen de boekhandelsprijs verkopen. Mocht je daarna nog met een voorraad zitten, dan kun je die altijd weer terugsturen.

Rudy, het allerbeste in 1984 en blijf schrijven,

je Wim Hazeu


53. Cornets de Groot aan Wim Hazeu

[Brief in handschrift, 1 blz.]

Leiden, 4 juni 1985.

Beste Wim,

Vanmorgen belde ik je op, maar je was er niet en zou tot vrijdag afwezig blijven. Ik had je graag even gesproken over de roman die ik je aan wil bieden: snert met sambal,86 een nogal symbolische titel voor een boek over een jeugd in tamelijk miserabele omstandigheden, waarvan ik je iets liet doorschemeren in een brief die ik je eerder schreef. ‘Daar moet je over schrijven’, zei je toen, en dat heb ik dan nu gedaan. Vandaar dat jij het krijgt, als je het hebben wil.
Zou je spoed willen zetten achter de lectuur? Dan kan ik er ergens anders mee naar toe, als je onverhoopt nee zegt tegen het geval. Ik stel me voor dat ik er haast achter zetten moet. Een uitgave ervan moet toch heel dicht, zo dicht mogelijk in de buurt van 15 augustus liggen – de bevrijdingsdag ginds, 40 jaar terug.

Mag ik je om je roman87 vragen? Schrijf je er dan ook iets moois in, een persoonlijk woord aan mij gericht?

Ik hoor graag snel van je!
Tot dan dan,

hartelijks je

Rudy


54. Wim Hazeu aan Cornets de Groot

[Brief in typoscript, 1 blz.]

Baarn, 11 juni 1985

Beste Rudy,

was blij weer iets van je te horen. Had het vermoeden dat dit nieuwe manuscript ook elders is aangeboden en was daar even verdrietig over. Maar ik zal me vergissen.
Alle boeken, op een enkel deeltje De Prom Bibliofiel na, zijn voor dit jaar al in produktie. Dus de eerste handicap doemt al aan de horizon op: als ik het uitgeef, dan is de verschijndatum omstreeks maart 1986.88 Maar dit nadeel kan ook tot een voordeel worden omgebogen. Ik heb het manuscript met genoegen gelezen, maar wel steeds met de vraag: waarom niet verder uitgewerkt, waarom niet sterker de parallellen tussen Istanboel en Batavia, tussen herinnering en nieuwe werkelijkheid gelegd. Met name het toeristisch gedeelte in Turkije vind ik te vrijblijvend, te weinig beklemmend, terwijl daar toch wel wat gebeurt. Er zijn bladzijden die het bij dialogen laten, terwijl juist de beschouwingen, meditaties, opmerkingen enz. eromheen het manuscript boeiend maken. De fragmenten waar er sprake is van de hoofdfiguur en de Japanners zijn zeer beklemmend. Ik zou echter ook dáár iets meer willen lezen over zijn relatie tot zijn moeder en haar kontakten weer in een bezet land. Uit Indië terug in Nederland wordt er nauwelijks meer gerept over de vader en moeder en dat lijkt me ook niet sterk. Kortom, nu heb je ‘goud’ in de handen, geef dat niet te snel uit handen, maar laat het episch talent dat je (het blijkt nu duidelijk) hebt alle kansen gebruiken. Advies: leg het manuscript een paar weken weg en pak het dan weer op, met de praktische opgave het naar 120 pagina’s manuscriptdikte te brengen. Zo’n dwang kan helpen en inspireren. Je krijgt zo’n
[p. 2]
kans niet meer om te schrijven over de sloppen van Istanboel en Batavia, over geweld, enzovoort.
De titel vind ik niet goed. Zou aardig zijn voor een liedje van een derderangsartiest. Een dergelijke titel is al eens geflopt. Het park der verhulde schoonheid geeft zo al meer spanning aan, en de confrontatie van de binnen- en buitenwereld.

Rudy, ik wil dit boek uitgeven, maar geef jou en mij de kans het tot een succes te maken. Met Heere89 heb ik er al even over gesproken, hoe we de publiciteit kunnen aanpakken. Hierbij het manuscript terug, omdat ik ook wat kleine correcties heb aangebracht.

Met vriendelijke groeten, en zeer benieuwd naar je reactie, je

Wim Hazeu


55. Cornets de Groot aan Wim Hazeu

[Brief in handschrift, 1 blz.]

Leiden, 14 juni ’85.

Beste Wim,

Natuurlijk zond ik dit werk alleen naar jou. Je hebt wat mij betreft geen concurrenten, als je dat niet wilt.
Ik ben met je oordeel heel tevreden, maar of ik nog meer uit Istanboel weet te melden? Ik ben er een week geweest, en daar valt de 1e en de laatste dag al meteen helemaal van af. Ik zal ’t wel proberen, hoor. Heb er een hard hoofd in, niettemin.
Gevleid ben ik door je aantekening dat ‘juist de beschouwingen, meditaties, opmerkingen, etc.’ het geheel ‘boeiend’ maken. Terwijl ik me – essayist in hart en nieren – gedwongen heb, juist dat zoveel mogelijk te onderdrukken.
Ja, mijn vader. Ik had ’t al zo nadrukkelijk over deze tragische man in Liefde, wat heet! Ik heb hem zo van een afstand maar meegemaakt, hè? Van ’42 tot ’53 niet gezien (bleef in Indië tot zijn pensioen). Enfin – ik doe mijn best.
(Mijn moeder. Een schat van een mens. Gul, hartelijk, een gat in d’r hand. Altijd op de rand van ’t faillissement, en toch leven alsof leven een feest is. Ik kan daar bijna niet over schrijven.

Je stuurde papieren mee, waar ik niks aan heb. Hierbij die paperassen retour!
Je schrijft niks over mijn nederig verzoek inzake jouw roman!

Graag tot gauw,

je Rudy


56. Wim Hazeu aan Cornets de Groot

[Brief in typoscript, 1 blz.]

Baarn, 18 juni 1985

Beste Rudy,

dank voor je brief. Je roman is als historisch-actueel document belangrijk (versterking van dit aspect zou ik ook nooit verwaarlozen) en literair-romantisch. Je zult er een goed boek van kunnen maken. Wel onder eigen naam, want Lucard is een beetje slecht gevallen bij de boekhandel. Ik vind het nog steeds erg jammer dat Leiden niet massaal is uitgelopen voor het boek tijdens een van de schoolfeesten. Is er niets en nergens meer exemplaren te slijten?

Ik zie over een tijdje uit naar de aangevulde, verbeterde, sterke versie.

Met vriendelijke groeten, je

Wim Hazeu

P.S. Ik deelde totnogtoe 25 Bandijk-romans uit (waarvan dus 15 gekocht bij de uitgever) . Momenteel ben ik zonder boeken en heb eigenlijk geen zin om weer boeken te kopen aldaar. Kun je er niet een stukje over schrijven irgendwo?


57. Wim Hazeu aan Cornets de Groot

[Brief in typoscript, 1 blz.]

Baarn, 30 september 1985

Beste Rudy,

goede titel. Door werkzaamheden aan lopende aanbieding, de Kinderboekenweek en Frankfurter Buchmesse vind ik niet de rust het manuscript heel zorgvuldig te lezen. De eerste 20 bladzijden waren al zoveel boeiender, dat je op uitgave kunt rekenen. Geef me echter wat respijt, om de zaak definitief af te ronden. Wel ben ik blij dat ik je tot herziening heb weten te brengen, al ging dat jouwerzijds met vloeken en zuchten gepaard. Het resultaat is zoveel sterker. Dus: dank u wel uitgever voor uw angel en eigenwijzigheid.90 Geen dank, met vriendelijke groeten, je

Wim Hazeu

P.S. Ik zie dus uit naar een ontmoeting na lezing van het gehele manuscript.


58. Cornets de Groot aan Wim Hazeu

[Ansichtkaart, poststempel 7-X-85]

Beste Wim,

Z.o.z.91 hoe ik me voel na gedane arbeid in opdracht van de uitgever die ik niet dankbaar genoeg kan zijn. Wacht je niet te lang met je afspraak met

je Rudy?


59. Wim Hazeu aan Cornets de Groot

[Brief in typoscript, 1 blz.]

Baarn, 23 oktober 1985

Beste Rudy,

hierbij het kontrakt. Kun je me een wervende aanbiedingstekst sturen: stukje inhoud, stukje sfeerbepaling. Ik beschouw de tekst als een concept dus je kan vrijuit schrijven. En een foto voor het aanbiedingsboekje? Ik stel voor dat we over enige opmerkingen die ik heb eens rustig praten in Baarn, bij voorkeur in de week van 11 november. Kun je me wat tijden noemen? Het uitgevershuis bevindt zich tegenwoordig in de straat achter het station.

Met vriendelijke groeten, je

Wim Hazeu

[In handschrift]: P.S. Stuur je 1 exemplaar getekend retour?


60. Wim Hazeu aan Cornets de Groot

[Brief in typoscript, 1 blz.]

Baarn, 13 november 1985

Beste Rudy,

na 3e lezing heb ik toch feitelijk over Tropische jaren weinig op te merken. Het boek zit hechter inelkaar dan ik aanvankelijk dacht. Ik stel voor dat het typoscript nu de normale redactionele begeleiding krijgt en dat we er – als er dan nog vragen rijzen – later over spreken.
Ik heb echt die zwartwit foto per omgaande nodig en een al of niet getekend of geplakt voorbeeld van de typografie van het omslag.

Met vriendelijke groeten, je

Wim Hazeu

[In handschrift]: P.S. Het voorschot blijft 2 x f1000,-. Als de verkoop meevalt, kun je tussentijds geld opnemen.


61. Wim Hazeu aan Cornets de Groot

[Brief in typoscript, 1 blz.]

Baarn, 19 november 1985

Beste Rudy,

dank voor de foto. Zullen we die op de achterkant van de roman plaatsen? Is er copyright op?
Je wisselt wel van ideeën. Eerder schreef je dat je graag een typografisch omslag wou met grote letters. Daartoe is inmiddels een opdracht uit gegaan. Hierbij de kopij terug voor je laatste correcties. Kan ik die binnen een week terug verwachten?

Naar de foto’s van “Narda” zijn wij op zoek. Ze zijn indertijd naar ontwerpers, studio’s enzovoort gegaan voor het omslag. Nooit is vermeld dat ze terug moesten of dat het unica waren. We doen ons best.

Met vriendelijke groeten, je

Wim Hazeu


62. Susanne Wildeman aan Cornets de Groot

[Brief in typoscript, 1 blz.]

Baarn, 23 januari 1986

Beste Rudy Cornets de Groot,

Hierbij de proef van Tropische jaren.
Het zou fantastisch zijn als ik hem 3 februari (eerder mag vanzelf ook!) gecorrigeerd in huis had. Lukt dat?

Met vriendelijke groeten,

hoogachtend,

Uitgeverij De Prom

Susanne Wildeman


63. Susanne Wildeman aan Cornets de Groot

[Brief in typoscript, 1 blz.]

Baarn, 12 februari 1986

Beste Rudy Cornets de Groot,

Iets eerder dan verwacht is de revisieproef gereedgekomen.
Hierbij (helaas) één exemplaar plus de door jou gecorrigeerde proef. Door ruimtegebrek (het aantal pagina’s is precies 3 vouwvellen van 40 en 1 van 20: 140) moest de inhoudsopgave wel op pag. 4 worden geplaatst.
Je begrijpt dat we (we hebben de verschijndatum vóór de boekenweek gepland) supersnel eventuele correcties van je door moeten krijgen (liefst telefonisch).
Dank voor de te nemen moeite!!! Vriendelijke groeten,

Met vriendelijke groeten,

Uitgeverij De Prom

Susanne Wildeman


64. Susanne Wildeman aan Cornets de Groot

[Brief in typoscript, 1 blz.]

Baarn, 19 maart 1986

Beste Rudy,

Hierbij de tien auteursexemplaren van Tropische jaren.
De kopij-en van Liefde wat heet en deze roman heb ik separaat verzonden.
De foto krijg je spoedig van me terug, er worden enkele afdrukjes van gemaakt die we kunnen gebruiken voor publiciteitsdoeleinden.
Als ik me goed herinner is je dochter (nog) niet te ‘groot’ voor de ingesloten Roald Dahl-topper. Ik hoop dat ze er van zal genieten!

Vele groeten,

Susanne Wildeman


65. Cornets de Groot aan Susanne Wildeman

[Brief in typoscript, 1 blz.]

Leiden, 27 maart 86.

Beste Susanne,

Dank je wel voor de auteursexemplaren, die ik al eergisteren ontving. Het boek is heel mooi geworden, vind ik. Heel opzichtig en in de uitstalkast een lust voor het oog.
Ik kreeg inmiddels ook een overzicht van de verkoop van Liefde, wat heet! en ik wil je graag meedelen, dat ik niet eerder zo véel exemplaren van een boek heb verkocht, m.u.v. De zevensprong. In de regel verkoop ik zo’n 800 ex., waarvan de meeste dan naar bibliotheken gaan: ik schrijf eerder doel- dan publiekgericht in die essays. Komt de betaling voor L.w.h. nu snel los, denk je?
De foto: ik sta daar tussen een ruimtelijk object, getiteld Riz la +, een merk sigarettenpapier, vandaar dat ik er een sjekkie rol. De artist van het fraais is Arie Berkulin. Jammer dat de foto op de achterkant van het boek dat niet toont.92
Mijn dochtertje Machteld is weg van het boek van Roald Dahl. Het toeval wil, dat het boek in de klas wordt voorgelezen, soms, en dat zij het nu zelf in haar bezit heeft, maakt haar zielsgelukkig. Ik moet je dan ook uit haar naam veel dank zeggen. Het is een enig boek.

Inmiddels ontving ik ook de kopij van de twee boeken, waarvoor alweer mijn dank.
Nu maar afwachten, wat Tr. j. op gaat leveren.

Hartelijks, ook voor Wim,

Rudy Cornets de Groot


66. Wim Hazeu aan Cornets de Groot

[Brief in typoscript, 1 blz.]

Baarn, 14 mei 1986

Beste Rudy,

Het doet me genoegen dat de recensies op Tropische jaren tot nu toe zo positief zijn.
We hebben voor enkele duizenden guldens geadverteerd (o.a in Trouw en NRC) en wachten nu eigenlijk op meer publiciteit (een interview in VN? NRC? Volkskrant?). Ken jij mensen die ik daarvoor moet benaderen? Zo maar iemand bij een blad benaderen, wordt gezien als een daad van commerciële agressie.
We zullen – helaas – Liefde, wat heet! moeten verramschen (bij V & D in eerste instantie). Dat gebeurt geruisloos. Wil je nog enkele exemplaren tegen de prijs van f 3,-?
Ik denk dat zonder Liefde, wat heet! Tropische jaren er niet was gekomen!

Met vriendelijke groeten,

Uitgeverij De Prom

Wim Hazeu


67. Cornets de Groot aan Wim Hazeu

[Brief in typoscript, 1 blz.]

Leiden, 11 mei 1989

Beste Wim en Thera,93

Jullie huwelijksaankondiging heeft door de bezorging op nr. 114 weken lang ongelezen bij de buren gelegen, die met vakantie waren. Ik haast me om jullie beiden geluk te wensen met deze stap, die natuurlijk heel weloverwogen is en die brengen zal, wat je ervan hoopt en wenst en die dingen wens ik jullie dan ook graag toe. Ik ben misschien niet helemaal te laat: als jullie een huwelijksreis hebben gemaakt, – zo hoort dat immers – ben je wellicht net terug van een zonnig avontuur. Op jullie huwelijksdag met – via de tv – veel rood in Moskou en zelfs een demonstratie van swingende en jivende jongelui, zag ik ook nog Wims programma met Bertus Aafjes,94 die zijn p.r. maar matig verzorgt, – al gaf je hem toch wel een paar kansen, Wim. Ik herinner me een programma van Hans Verhagen met hem: toen speelde hij kennelijk nog niet “in blessure-tijd”. Hij had er weinig zin in, nu, en het was goed dat je vooruit zei, dat hij met moeite instemde met het interview. Ik citeer uit het hoofd: de videoband heb ik net gewist. Voorkwam hij zelf vragen over het conflict met Lucebert destijds,95 of vond je dat daar nu niks meer in zat? Meer dan opgetogen ben ik over het Achterberg-boek:96 schitterend werk en petje af voor zoveel arbeid, intensief onderzoek en dito lectuur. Het kan met de beste biografieën wedijveren, vind ik. Wat zegt de kritiek ervan? Zelf lees ik meer tegenwoordig dan dat ik schrijf. Geen blessure-tijd, hoor. Reculer, etc. Lieve mensen, nog eens de allerbeste wensen en een hartelijke groet,

je Rudy


68. Cornets de Groot aan Wim Hazeu

[Brief in handschrift, 1 blz.]

29/12/’89

Beste Wim,
Dat ik zo laat op je brief reageer, ligt aan mijn ziekte – aan de gevolgen van het hartinfarct,97 dat met allerlei verwikkelingen gepaard is gegaan. Ik heb vrijwel dagelijks het gevoel van uitgeput en afgemat te zijn. Er is een inzinking geweest (na een zekere opleving) waar ik nog niet uit ben.
Ik dank je natuurlijk voor je brief èn voor Flaubert èn voor je idee de biografie bij jou te laten verschijnen, t.z.t.98 Graag. Zo gauw ik weer ’t gevoel heb dat ik aan de slag kan, ga ik aan Speenhoff beginnen. Ik schat dat ik nog wel een half jaar nodig heb voor een zekere revalidatie.
In maart ’90 komt er een verhaal van mij in Maatstaf,99 dat mijn verblijf in het ziekenhuis beschrijft. Als je dat gelezen hebt, zou je nooit zeggen dat ik er aan toe ben, zoals ik er aan toe ben op dit moment.
Ik hoop nu maar dat ik zo snel mogelijk en zo veel mogelijk herstellen zal: dat halve dooie liggen en dat duffe peinzen dag in dag uit, is heel vervelend hoor. Dag Wim. Veel geluk en succes in 1990 voor jou en de jouwen, nogmaals: dank en met een hartelijke groet: je Rudie


69. Wim Hazeu aan Cornets de Groot

[Brief in typoscript, 1 blz.]

Baarn, 8 januari 1990

Beste Rudy,

Allereerst de beste wensen (dus kracht) voor 1990. Ik ben van je brief nogal geschrokken, omdat ik niet wist dat je fysiek zo’n zware tijd hebt gehad. Ik hoop dat je weer tot een werkzaam (dus schrijfzaam) leven komt. De biografie die je voor ogen hebt is daartoe een mooie gelegenheid. Mocht je daar wat meer over weten, dan zou een aanvrage voor een subsidie bij het Prins Bernhard Fonds tot de mogelijkheden moeten behoren. Men vraagt bij de aanvrage een synopsis, een eerste hoofdstukindeling en een ‘proef- hoofdstuk’. Dat laatste vind ik onzin, maar Prins Bernhard Fonds niet.

Rudy, houd je goed, hartelijk, je

Wim Hazeu


70. Wim Hazeu aan Cornets de Groot

[Brief in typoscript, 1 blz.]

Baarn, 10 januari 1990

Beste Rudy,

Ken je dit aardige stukje van Carmiggelt over Speenhoff?100

Met vriendelijke groeten, je

Wim Hazeu


71. Wim Hazeu aan Cornets de Groot

[Brief in typoscript, 1 blz.]

13 april 1990

Beste Rudy,

je blijft gelukkig schrijven, zoals ik zag, en daarbij nog heel goed schrijven ook! Daarmee kun je bergen verzetten.

Dat brengt mij op de biografie van Speenhoff. Ik wens je daar alle succes bij, maar bied je ook mijn begeleiding (‘biografen onder elkaar’) en practische steun toe. Zodat wij eenmaal bij De Prom naast de al uitgegeven biografieën van o.a. Flaubert, Salieri (net gepubliceerd), Tolstoj, An Rutgers van der Loeff, Toergenjew, De Sade, Hendrik de Vries, De Maupassant, Hans Andreus, Roland Holst jouw werk daar met trots kunnen plaatsen.

Met vriendelijke groeten,

Wim Hazeu

p.s. Een boos gerucht besloop mij dat je biografie bij Dimensie zou gaan verschijnen. De brenger van dit nieuws heb ik figuurlijk om zeep gebracht.101


72. Wim Hazeu aan Cornets de Groot

[Brief in typoscript, 1 blz.]

20 april 1990

Beste Rudie,

Natuurlijk ben ik aanwezig bij het beginnen met plannen maken. Doen we dat halverwege (Amsterdam, eerste klas restauratie CS), bijvoorbeeld einde mei? Dan kunnen we allebei met de trein.

Ja, een uitgever moet alles weten, dus ook van Dimensie. Hoe zo’n man aan zijn nieuws komt, is niet belangrijk.
Ik ben al gerustgesteld dat je niet zo argeloos bent om Dimensie de biografie toe te zeggen. Wellicht kan in de voetnoot bij het essay voor Dimensie vermeld worden dat het een voorstudie betreft voor de biografie die bij De Prom zal verschijnen. Dan heeft de uitgeverij gratis publiciteit.

Hartelijke groeten,

Wim Hazeu


73. Wim Hazeu aan Cornets de Groot

[Brief in typoscript, 1 blz.]

30 mei 1990

Beste Rudie,

Het was wat mij betreft een goed weerzien op het CS te Amsterdam. Je werd zienderogen sterker, en die kracht kun je mede voor je biografie van Speenhoff aanwenden. De aanvrage voor de opdracht tot schrijven van de biografie moet je richten aan het Prins Bernhardfonds,* t.a.v. de stafmedewerker mr F.T. Procée. Van belang is te melden dat je al bezig bent, dat er een essay met biografische informatie als voorstudie zal verschijnen (of die stuur je mee) en dat je een uitgever hebt (De Prom).

De naam die me niet te binnen wilde schieten is Koos Valkhoff. Of was die Rotterdamse zanger/liedjeszanger alweer een generatie jonger? In elk geval bestaat er een inventarisatie/studie over hem bij diens zoon. Als dat nodig is, kan ik die wel achterhalen. Valkhoff schreef in de oorlog de grote hit ‘Diep in mijn hart’.

Met hartelijke groeten,

Wim Hazeu

p.s. Ik hoop dat je je ook vermaakte met Adriaan Venema. Wat vind je van die boekjes?102

[In handschrift]: * Postbus 19750
1000 GT Amsterdam


74. Wim Hazeu aan Cornets de Groot

[Brief in typoscript, 1 blz.]

13 augustus 1990

Beste Rudi,

Dank voor het laten toezenden van je nieuwe publikatie.103 In één ruk uitgelezen. Een mooie combinatie van biografie en autobiografische avonturen en herinneringen. Dat Tropische Jaren nog even, al was het maar in een voetnoot, aan de orde kwam, deed me genoegen.
Ook het doortrekken naar de poëtica van Elburg en Lucebert vond ik boeiend. Al met al een goede basis voor de biografie. Heb je al naar het Prins Bernhardfonds geschreven?

Met vriendelijke groeten,

Wim Hazeu


75. Wim Hazeu aan Cornets de Groot

[Brief in typoscript, 1 blz.]

28 november 1990

Beste Rudy,

In 1941 schreef Max Nord bijgevoegd artikel. Hij kan de publikatieplek niet meer achterhalen. Misschien heb je er iets aan.
Nord weet niet dat ik het je heb gestuurd. Het artikel zat in een aan mij aangeboden bundel opstellen, die ik overigens niet uitgeef. Ik stuur het je, omdat ik als jouw uitgever met je meedenkt.
Moge het goed met je gaan!

Met vriendelijke groeten,

Wim Hazeu


76. Wim Hazeu aan Cornets de Groot

[Brief in typoscript, 1 blz.]

21 december 1990

Beste Rudi,

Bij een grossier heb ik 10 exemplaren van Liefde wat heet à f 2,50 kunnen kopen. Wil je ze hebben voor die f 25,-?
Ik zou het doen, omdat je ze altijd kan gebruiken.
Hoe gaat het verder met je? En met Speenhof? Las je het laatste deel van Venema, met veel informatie over de Rotterdamse bard?

Met vriendelijke groeten, je rust en vitaliteit toewensend, en natuurlijk toch de schrijfdrift…

Wim Hazeu


77. Cornets de Groot aan Wim Hazeu

[Brief in typoscript]
Leiden, 30 december 1991104

Beste Wim,
Wat heb ik de laatste tijd je geduld enorm op de proef gesteld. Maar het ging eigenlijk ook niet anders. Ik ben nog steeds heel snel moe, ben bijna doorlopend benauwd of buiten adem, en had soms last van grote ritmestoornissen,- 200 slagen per minuut, dat is geschat, want te tellen is dat niet (tenzij van een ecg). Wie het hoort, denkt dat er een emmer met grind wordt leeggegooid. […] Dank, beste Wim, voor je stukje van Max Nord, dat misschien best te gebruiken is, al heb ik tot nu toe helemaal niets aan Speenhoff gedaan, en zal dat voorlopig wel zo blijven, omdat ik met iets anders bezig ben,- een soort dagboek, een soort vervolg op Liefde, wat heet! en Tropische jaren, -een afsluiting ervan.105 Ja, je aanbod van die tien boeken Liefde, wat heet! neem ik graag aan. De rekening stuur je me wel toe. Van Venema, die ik een ex. van mijn Speenhoffboekje stuurde, hoorde ik niets. Zijn laatste deel las ik niet, maar ik ben wel benieuwd naar wat hij van Speenhoff heeft te vertellen.

Met vriendelijke groet en alvast de beste wensen voor het nieuwe jaar,

je Rudy


78. Wim Hazeu aan Cornets de Groot

[Brief in typoscript, 1 blz.]

7 januari 1991

Beste Rudy,

Wat jij allemaal doormaakt, dat is met geen pen te beschrijven. En toch ben je in staat er wèl over te schrijven, dat wil zeggen dat alles te bestrijden en te overwinnen is. In elk geval zie ik uit naar het vervolg op Tropische Jaren en op Speenhoff. Wat Venema over de laatste schreef gaat hierbij in fotokopie.

Heb jij wel de juiste dokters? Moet je geen open hartoperatie ondergaan? Zij die het toelieten (Michels, Toon Hermans) werden jonger dan ik. Of schrijf ik nu onzin?

Hartelijk gegroet,

Wim Hazeu


  1. Peter Berger (1936-2000), vanaf 1963 tot 1977 redacteur van Kentering. []
  2. Vestdijks Merlijn, een essay over de gelijknamige opera van Willem Pijper naar een libretto van Vestdijk, werd wegens de omvang niet in Kentering geplaatst, maar opgenomen in De chaos en de volheid, Cornets de Groots eerste boekuitgave. []
  3. Literair tijdschrift (1959-1977) van oorspronkelijk protestants-christelijke signatuur onder redactie van onder meer Wim Hazeu en Peter Berger, waarin tussen 1965 en 1972 in totaal elf bijdragen van Cornets de Groot zijn verschenen. []
  4. De nog te schrijven slotbeschouwing bij De chaos en de volheid. []
  5. Het grote essay Bikini (13.000 woorden) dat in Randstad nr. 5 (lente 1963) was verschenen. []
  6. Microscopische mythologie is de titel van het redactioneel van Peter Berger in Kentering van november 1964, over de kloof tussen auteur en publiek. []
  7. Willy van den Berge, Cornets de Groots eerste vrouw. []
  8. Long long live love, Cornets de Groots eerste bijdrage aan Kentering (oktober 1965), over Simon Vinkenoog, Liefde. Zeventig dagen op ooghoogte. Het essay verscheen in herziene vorm in De open ruimte als Het daghet. []
  9. C. Kruyskamp (1911-1990) Nederlands taal- en letterkundige. Op welke uitspraak de opmerking betrekking heeft is niet bekend; wel komt Cornets de Groot korte tijd later in De zevensprong (1967) nog terug op Kruyskamps kennelijke terechtwijzing, zo in Denkbare tautomerie: ‘Ik heb geen klassieke opleiding gehad zoals C. Kruyskamp overtuigend heeft aangetoond’. En in Een proeve van hineininterpretierung figureert hij als ‘schoolvos C. Kruyskamp, door een harnas van wee-en-thee-taalgevoeligheid voor subtiliteiten al jarenlang ontoegankelijk’. []
  10. Verwijzing naar p. 96 van Het daghet. []
  11. Geplaatst in Kentering (feb. 1966), herzien in De open ruimte. []
  12. Drukkerij-uitgeverij Hofstad, gevestigd in Scheveningen, de drukker van Kentering. []
  13. ‘Omdat het buiten eerlijk regent/ heeft gisteren geen zin gehad’, uit het gedicht ‘Leven’ in de bundel Thebe. []
  14. D.w.z. met De chaos en de volheid, dat in december 1966 bij Bert Bakker verscheen. []
  15. De open ruimte. []
  16. Een dubbelesseej bij Achterbergs Dwingelo verscheen niet in Kentering of een ander tijdschrift en evenmin in de bundel De open ruimte, maar pas twee jaar later in de bundel Labirinteek. []
  17. De nieuwe school der poëzie, opgenomen in De open ruimte, werd evenmin in Kentering gepubliceerd; de opdracht aan Peter Berger ontbreekt. []
  18. In september 1966, in dezelfde maand waarin deze brief werd geschreven, verscheen in het tijdschrift Raam Een gors is een gors is geen gors is een gors. Peter Berger had in ‘Het experimentele perspectief’, Kentering 7e jrg. (1965), nr. 2, p. 29-44 eerder over Luceberts op het gors geschreven. []
  19. Zowel De nieuwe school der poëzie als Een dubbelesseej bij Achterbergs Dwingelo zijn typografisch verdeeld in kolommen. []
  20. De nieuwe school der poëzie (zie noot 17), waarvan in deze brief sprake is, is in de bundel De open ruimte gedateerd ‘oktober 1966′. []
  21. Een eerdere titel van Een dubbelesseej bij Achterbergs Dwingelo (zie noot 16 en brief 20 aan Bert Bakker). []
  22. De driedelige serie ‘Apocrief en canoniek’, later uitgebreid tot de negenvoudige reeks Notities bij het werk van Harry Mulisch in de bundel Contraterrein verscheen niet in Podium maar tussen februari en oktober 1968 wel degelijk in Kentering. Aan Podium heeft Cornets de Groot sporadisch bijgedragen. []
  23. Knipselbureau, geschreven n.a.v. ongunstige recensies over De chaos en de volheid van Jan Kolkhuis Tanke in De Nieuwe Linie en Carel Peeters in Het Parool. Verschenen in Kentering (nov-dec 1967). []
  24. Hazeu werkte bij de NCRV als chef literaire radioprogramma’s, hoorspel- en jeugdprogramma’s. In april 1966 lanceerde hij de rubriek Literama, een veertiendaagse radiokrant, waar Cornets de Groot tussen 1967 en 1972 een tiental keer aan meewerkte. Het interview over De open ruimte vond plaats op 2 oktober 1967. Zie hier voor een gedeelte van de bewaard gebleven tekst. []
  25. De open ruimte verscheen op 11 augustus 1967 bij Bert Bakker/Daamen; een maand later gevolgd door De zevensprong, uitgegeven door De Bezige Bij. []
  26. Zie noot 23. []
  27. De bloemlezing Poëzie is kinderspel, verschenen in juni 1968. []
  28. Zie deze aantekeningen. []
  29. Op 1 juli 1968 werd Bert Schierbeek geïnterviewd in Hazeus rubriek Literama van de NCRV, zie en beluister Interview met Bert Schierbeek. []
  30. In 1968 won Wim Hazeu de Poëzieprijs van de gemeente Culemborg. []
  31. Cornets de Groot was samen met Mulisch op het omslag van het nummer afgebeeld. Het betreffende artikel was de eerste aflevering van een driedelige reeks ‘Aantekeningen bij het werk van Harry Mulisch’, herzien in de bundel Contraterrein: Notities bij werk van Harry Mulisch III. []
  32. Labirinteek – Sötemanspraat weerlegd verscheen niet in Kentering, maar in Raam (apr 1968). []
  33. Zie noot 29. []
  34. Op 29 april 1968 werd een uitzending van Literama gewijd aan de dichtbundel Bosch en Breughel van Pé Hawinkels. []
  35. Bikini’s van mijn naakte waarheid, aforismen over traditie en revolutie, een bijdrage aan het themanummer ‘Ach vader niet meer’. []
  36. Vrolijk klimaat, gedichten van Wim Hazeu, Jaap Meyer en Harry Scholten, Den Haag, 1968. []
  37. Het oude licht en het nieuwe geluid, gedateerd Den Haag, juli 1968, werd niet voorgepubliceerd en verscheen in de bundel Contraterrein. []
  38. Deze passage zal betrekking hebben op de spanningen in Tsjechoslowakije. Cornets de Groots hoop was tevergeefs: in de nacht van 20 op 21 augustus viel het Warschaupact het land binnen en maakte een einde aan de Praagse Lente. []
  39. Wat nou? Is Vera Janacopoulos geen muzikaal gedicht? verscheen in Kentering, nov-dec 1968. []
  40. Van de reeks Apocrief en canoniek verschenen alleen de eerste drie afleveringen in Kentering. De gehele reeks kwam als de negendelige artikelenreeks Notities bij het werk van Harry Mulisch terecht in de bundel Contraterrein (1971). []
  41. Vestdijk en Verwey – idee, kristal, retoriek, niet gebundeld, verschenen in Kentering, mei-juni 1970. []
  42. Van deze brief ontbreekt het eerste blad. []
  43. Over de roman De lotgevallen van Hugo Raes (Amsterdam, 1968) schreef Cornets de Groot zowel een recensie, Apollonia in Wonderland. Hugo Raes: oude dromen als een essay: Een anti-reisgids en hij sprak erover in een uitzending van Hazeu’s Literama op de NCRV-radio op 2 november 1968. []
  44. A.F. Ruitenberg-de Wit, auteur van Formule in de morgenstond (Amsterdam, 1968), een studie over Gerrit Achterberg. Cornets de Groot heeft geen recensie van het boek geschreven en evenmin een interview naar aanleiding van het boek afgenomen, maar bekritiseert het in Achterberg als hermetist, opgenomen in de bundel Contraterrein. []
  45. Cornets de Groot zou zijn baan als leraar Nederlands aan het Lodewijk Makeblijde College in Rijswijk tot 1985 behouden. []
  46. Deze figuur zou zes ‘pornografische sonnetten’ hebben geschreven, waarvan er helaas maar één is overgeleverd: zie deze pagina. []
  47. Aan Flierefluiters apostel (Leiden, 1970) wijdde Cornets de Groot geen interview, maar twee recensies die niet bij Kentering of Literama terecht kwamen: Onder ons (gezegd en gezwegen), in De Gids (feb 1971) en Essays van een buitenbeentje, in Elseviers literair supplement van 22 mei 1971. []
  48. Wim Hazeu, De helm van aarde, Brussel, 1970. []
  49. Contraterrein, Den Haag, Rotterdam, 1971. []
  50. Schrijven op de tweesprong, in De Gids (jan 1970). []
  51. Het nawoord van Een wijze van lev/zen. []
  52. Reading blo(c)k. []
  53. De tussen november 1969 en maart 1971 in Raam verschenen zevendelige serie over plagiaat Met andermans veer. Van een combinatie met stukken over plagiaat van Wim Hazeu is het niet gekomen, evenmin van een uitgave door Ambo; de reeks werd in 1981 bij Nijgh & Van Ditmar gebundeld in Ladders in de leegte. []
  54. Cornets de Groot heeft geen recensie van Hazeu’s De helm van aarde geschreven. []
  55. Voor de uitgave werd de indeling van Contraterrein herzien: oorspronkelijk vormde het verhalend essay Een wijze van lev/zen het sluitstuk van de bundel. []
  56. Over deze brief schreef ik een apart blogstukje. []
  57. Tussen deze brief en de vorige zit een gat van ruim drie jaar, een periode waarin Cornets de Groot niet of nauwelijks meer bijdroeg aan Hazeu’s Kentering of Literama. Het contact werd in 1982, acht jaar later, pas weer aangehaald toen Hazeu als directeur van Ambo (later De Prom) Cornets de Groots beide romans uitgaf. []
  58. Na de in 1973 verschenen bundel Intieme optiek zou het tot 1977 duren voor Cornets de Groot een nieuw boek zou publiceren (De kunst van het falen). De ‘plagiaatstukken’ zouden eerst in 1981 worden gebundeld (in Ladders in de leegte). []
  59. Dat is niet gebeurd. []
  60. Met deze brief, de eerste in elf jaar – afgezien van de korte levenstekenen uit 1974, zie noot 56 – treedt een nieuwe fase in de correspondentie in. Het tijdschrift Kentering was in 1977 opgeheven en Hazeu was nu in zijn woonplaats Baarn uitgever bij Ambo voor de imprint De Fontein, die later op zou gaan in Ambo/De Prom. Cornets de Groot had in 1981 zijn laatste essaybundel gepubliceerd en sloeg een nieuwe weg in met twee romans, die onder Hazeu door De Prom zouden worden uitgegeven. []
  61. Het onder het pseudoniem Simon Lucard geschreven Liefde, wat heet! []
  62. De door Cornets de Groot voorgestelde titel van het boek, naar analogie van Nabokovs Lolita. []
  63. Voor het door zijn vriend Hans Dütting samengestelde Kritisch nabeeld. Beschouwingen over het werk van Harry Mulisch, in 1982 uitgegeven door De Prom, werd geen werk van Cornets de Groot geselecteerd. Zie voor deze affaire vooral brief 17 en brief 18 aan Hans Dütting. []
  64. Haagsma was de meisjesnaam van Cornets de Groots moeder. []
  65. De in 1980 verschenen roman van Maarten ’t Hart. []
  66. Cornets de Groots laatste essaybundel, verschenen in 1981. []
  67. Cornets de Groots vrouw Leonarda op den Akker, die in de roman als ‘Narda’ optreedt. []
  68. Zie het voorwerk van de roman voor de uiteindelijke tekst van de blurb. []
  69. Enkele maanden later, eind 1983, vat Cornets de Groot toch het plan op voor een tweede roman, die in 1986 als Tropische jaren eveneens door Hazeu zal worden uitgegeven. Zie hieronder brief 50. []
  70. In Elseviers Magazine had Cornets de Groot juist Je binnenste buiten over Schierbeek gepubliceerd. []
  71. Over Luceberts Oogsten in de dwaaltuin had Cornets de Groot een recensie in portefeuille; over De moerasruiter uit het paradijs waar een grammofoonplaat met voordrachten aan was toegevoegd, heeft hij niet geschreven. []
  72. Dagboekbladen, eind 1981 gepubliceerd in het Nieuw Vlaams Tijdschrift. []
  73. Een essaybundel is niet meer verschenen. In een dagboeknotitie van 16 juli 1985 schrijft Cornets de Groot: ‘Ik ben dan opeens romanschrijver geworden. Natuurlijk omdat ik mijn essays nergens neer slijten kan, een commerciële reden, maar toch ook omdat ik geloof uitgeschreven te zijn. Ik zou in herhalingen vervallen, als ik geen nieuwe lectuur meer verwerken zou (Wiel Kusters, bv.). Mijn ‘kritisch apparaat’ (Bikini, de Kosmische Metafoor) heb ik uitputtend toegepast op Vestdijk – de astrologie, de toekomst der religie – ; op Lucebert – de gnostiek, het binnenhalen van de zichtbare wereld (Rilke)-; op Mulisch – alchemie, de compositie van de wereld. Ik heb wel iets gedaan, maar wil tenslotte toch ook geen systematicus zijn. Geen essays meer, voorlopig. Eventuele inzichten kan ik altijd nog wel kwijt, al is het in dit geschrift, mijn prullenbak, die ik af en toe zal omkeren om te zoeken naar de dingen die ik anders verloren zou hebben.’ []
  74. Zie over de vondst van deze brief ook deze blogpost. []
  75. Medewerkster van Hazeu’s uitgeverij De Prom. []
  76. Mijn vrienden van Emmanuel Bove (1898-1945) werd in 1981 door De Prom uitgegeven. []
  77. Club was een tijdschrift voor tienermeisjes. Cornets de Groot had grote aardigheid in de bespreking. []
  78. Murk Salverda was een collega van Cornets de Groot op het Lodewijk Makeblijde College. Zijn recensie verscheen in Het Parool, 11 februari 1984. []
  79. Verschenen in Ons Erfdeel, mei-juni 1884. Zie de recensie. Aldert Walrecht (1931-2009) was onder meer samensteller van Luceberts Verzamelde Gedichten (1974). Zie de correspondentie met Walrecht. []
  80. Cornets de Groots zwager, getrouwd met zijn zus Louise; zie de correspondentie. []
  81. Friese dichter (Ljouwert, 1931), zie de correspondentie. []
  82. Cornets de Groots andere zwager, getrouwd met zijn halfzus Maud. []
  83. Deze reis zou in 1987 plaatsvinden. Zie Indisch dagboek 1987. []
  84. Deze tweede roman zou door Wim Hazeu in 1985 als Tropische jaren worden uitgegeven. Onder de titel Snert met sambal verscheen in Moviola, nr. 2 (1985) wel een voorpublicatie van het eerste hoofdstuk van de roman. []
  85. Zie De Moors bespreking. []
  86. Zie noot 77. []
  87. Het in 1985 bij Nijgh & Van Ditmar verschenen Bandijk. Vergelijk Cornets de Groots verlegen c.q. afwijzende reactie op Hazeu’s roman De helm van aarde uit 1970 in brief 31 hierboven. []
  88. Tropische jaren zou inderdaad maart 1986 verschijnen. []
  89. Heere Heeresma (zie noot 73) had in recente jaren enkele titels bij Hazeu laten verschijnen. []
  90. In een brief aan H.A. Wage, opgenomen in het Dagboek 1985-1986, schrijft Cornets de Groot op 18 augustus 1985: ‘Wat mijn boek betreft,- ik heb me je “kritiek”, ik zeg maar kritiek, maar je begrijpt wat ik bedoel,- sterk aangetrokken en heb het boek wat omgegooid. De volgorde van de hoofdstukken, wat nog een heel geplus gaf, want dan moet je toch andere verbindingen leggen en aanvullingen geven, waardoor de stof toch weer een andere aard kreeg. Gelukkig maar, want nu kon ik ook het al te erotische tot een minimum terug brengen en aandacht schenken aan het diepere sentiment van de politiek. Ik schreef er, je raadt het nooit, nog zeven hoofdstukken bij. Hazeu – de uitgever – vond het nog niet genoeg. Hij wilde meer horen over de sloppen in Batavia en Istanboel, nog meer Japans geweld en zo, maar ik vind het nu welletjes. Men kan een contemporain-historische roman ook zo overdrijven, dat er tenslotte een streekroman uit tevoorschijn komt, en dat wil ik helemaal niet. Ik tik het ding nu opnieuw uit en dan kan hij het krijgen of niet.’ []
  91. De ansicht toont een afbeelding door Alexander Rinesch. []
  92. Arie Berkulin (Gemert, 1939), Nederlandse beeldhouwer, die Cornets de Groot in galerie Orez van Leo Verboon had leren kennen. De foto op het kaft van Tropische jaren toont Berkulins objecten inderdaad niet; de volledige foto werd wel afgedrukt bij een voorpublicatie van het eerste hoofdstuk van de roman in Moviola. []
  93. Thera Coppens (1947), auteur van o.m. televisiespelen, kinderboeken en geromantiseerde historische werken. []
  94. Op 1 mei 1989 zonden KRO/RKK een door Hazeu gemaakt portret van Bertus Aafjes uit ter gelegenheid van diens 75e verjaardag. []
  95. Conflict naar aanleiding van vier artikelen van Aafjes uit 1953 in Elseviers weekblad, waarin hij de opkomst van de Vijftigerspoëzie onder meer vergeleek met de bezetting van Nederland door nazi-Duitsland. Lucebert reageerde met een Open brief aan Bertus Aafjes. []
  96. Hazeus in 1988 verschenen biografie van Gerrit Achterberg. []
  97. Op 11 juni 1989 werd Cornets de Groot getroffen door een hartaanval. []
  98. De biografie over Koos Speenhoff werd niet uitgegeven. Wel publiceerde Cornets de Groot in 1990 bij uitgeverij Dimensie het ‘biografisch essay’ De dichter-zanger J.H. Speenhoff of zelfportret met liedjes. []
  99. De robot en het woord, Maatstaf, (mrt 1990). []
  100. ‘Ontmoetingen met Koos Speenhoff’, in: Simon Carmiggelt en Peter van Straaten, Mooi kado, Amsterdam, 1979, p. 65-68. Zie de tekst op de DBNL. []
  101. Zie noot 91. []
  102. Adriaan Venema, Aristo revisited, uitgegeven door de Prom, 1990. []
  103. De dichter-zanger J.H. Speenhoff of zelfportret met liedjes, zie noot 91. []
  104. Moet zijn: 30 december 1990. Cornets de Groot overleed op 6 maart 1991. []
  105. Dagboek 1989. []

Plaats een reactie